Όποιος βλέπει άμεση και μόνιμη “εκτίναξη” του πετρελαίου, ας το ξανασκεφτεί

Δευτέρα, 21-Δεκ-2020 00:20 capital.gr Του Julian Lee

Είναι εύκολο να παρασυρθεί κανείς από την αισιοδοξία του για ανάκαμψη του πετρελαίου. Μετά από ένα εξαιρετικά “γεμάτο” έτος, οι ελπίδες ότι, με το που θα βάλουμε το 2020 οριστικά πίσω μας, το μόνο που μπορεί να έλθει είναι καλύτερες ημέρες, είναι υψηλές.

Υπάρχει ωστόσο ακόμη πολύς δρόμος προκειμένου να επιστρέψουμε σε κάτι που να θυμίζει κανονικότητα.

Πανδημία και αισιοδοξία

Αυτή η σκληρή πραγματικότητα δεν εμπόδισε την αύξηση των τιμών του αργού κατά 14 δολάρια το βαρέλι ή 37% από τις αρχές Νοεμβρίου. Τότε τα δεδομένα των κλινικών δοκιμών έδειξαν ότι τα εμβόλια αποδείχθηκαν εξαιρετικά αποτελεσματικά έναντι του SARS-Cov-2, ενώ ακολούθησε η ταχεία διάθεση των πρώτων δόσεων στο Ηνωμένο Βασίλειο και στις ΗΠΑ.

Υπάρχει μια αίσθηση αισιοδοξίας που είχε να γίνει αισθητή από τότε που ο κόσμος βρέθηκε στις αρχές του έτους μπροστά σε μια άγνωστη νέα ασθένεια που είχε εμφανιστεί στην Κίνα.

Η ανακούφιση η οποία γίνεται αισθητή στην αγορά πετρελαίου είναι απολύτως κατανοητή. Καθώς ο ιός εξαπλωνόταν, είχε καταστροφικές επιπτώσεις στις ζωές και στα εισοδήματα των ανθρώπων. Το μόνο εργαλείο που οι περισσότερες κυβερνήσεις είχαν προκειμένου να επιβραδύνουν τη μετάδοσή του ήταν να κλείνουν τις οικονομίες τους, προκαλώντας μια άνευ προηγουμένου πτώση στη ζήτηση του πετρελαίου.

Οι σημαντικότεροι παράγοντες εκπόνησης προγνώσεων για το πετρέλαιο ανά τον κόσμο – ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας (IEA), η Υπηρεσία Πληροφοριών Ενέργειας (ΕΙΑ) των ΗΠΑ και ο Οργανισμός Χωρών Εξαγωγής Πετρελαίου (OPEC) – άρχισαν σιγά-σιγά να λαμβάνουν υπ’ όψη τον ιό στις προβλέψεις τους, βλέποντας αρχικά τον αντίκτυπό του να περιορίζεται στην Κίνα.

Όμως μέχρι τον Απρίλιο ήταν φανερό ότι η ασθένεια εξαπλωνόταν γρήγορα και αλλού. Οι προβλέψεις για τη ζήτηση πετρελαίου για το 2020 μειώθηκαν και δεν ανέκαμψαν ιδιαίτερα τους επόμενους μήνες, όπως δείχνει το παρακάτω διάγραμμα.

Η κατανάλωση πετρελαίου φέτος αναμένεται και από τους τρεις οργανισμούς να είναι περίπου 10 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα κάτω από τους όγκους που προβλέπονταν στα τέλη του περασμένου έτους – ποσότητα αρκετή για την τροφοδότηση όλης της Αφρικής και της Λατινικής Αμερικής.

Η κρίση του “δωρεάν για όλους” και η μείωση της παραγωγής

Οι παραγωγοί καθυστέρησαν να ανταποκριθούν. Οι φαινομενικά ασυμβίβαστες διαφορές μεταξύ του OPEC και των συμμάχων – εταίρων του προκάλεσαν μια κρίση “δωρεάν παραγωγής για όλους” αφότου η Ρωσία αρνήθηκε τον Μάρτιο να συμφωνήσει σε βαθύτερες περικοπές παραγωγής για να βοηθήσει στην αύξηση των τιμών του πετρελαίου.

Τελικώς όλοι τους συγκεντρώθηκαν τον επόμενο μήνα και συμφώνησαν σε μείωση – ρεκόρ της παραγωγής κατά 9,7 εκατ. βαρέλια την ημέρα από τις αρχές Μαΐου.

Περαιτέρω περικοπές στην προσφορά προήλθαν από παραγωγούς εκτός του καρτέλ του OPEC+, καθώς οι προϋπολογισμοί μειώνονταν και ορισμένες δραστηριότητες δεν είχαν πλέον νόημα από οικονομική άποψη. Η παραγωγή αργού πετρελαίου στις ΗΠΑ, η οποία είχε ήδη κορυφωθεί τον Νοέμβριο του 2019, μειώθηκε κατά 2,7 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα – ή 21% – μεταξύ Μαρτίου και Μαΐου. Περίπου το ένα τρίτο αυτού του όγκου αποκαταστάθηκε τους επόμενους μήνες.

Η αργή ανταπόκριση έστειλε τα αποθέματα πετρελαίου στη στρατόσφαιρα. Οι δεξαμενές αποθήκευσης γέμισαν, τα πλοία πιέστηκαν να μπουν στο “παιχνίδι” για να αποθηκεύσουν τους πλεονάζοντες όγκους αργού και η πλεονάζουσα χωρητικότητα στο Cushing της Οκλαχόμα – το σημείο παράδοσης για το συμβόλαιο αμερικανού αργού τύπου West Texas Intermediate – μειώθηκε, στέλνοντας για μικρό χρόνο τις τιμές σε αρνητικό έδαφος, για πρώτη φορά στην ιστορία.

Μέχρι τα τέλη Οκτωβρίου του 2020, τα αποθέματα πετρελαίου στις ανεπτυγμένες χώρες του ΟΟΣΑ βρίσκονταν ακόμη πάνω από το ιστορικό υψηλό που επιτεύχθηκε κατά τη διάρκεια της αύξησης του 2016, η οποία είχε προηγηθεί του σχηματισμού του OPEC+, παρόλο που μειώνονταν σταθερά τους προηγούμενους τρεις μήνες.

Ο “χωροφύλακας” του OPEC και η ανάκαμψη

Η πειθαρχία σε επίπεδο παραγωγής μεταξύ των παραγωγών του OPEC+ που τηρείται με κύριο “χωροφύλακα” τη Σαουδική Αραβία, βοήθησε στη δημιουργία του ελλείμματος προσφοράς που απαιτείται για τη μείωση των αποθεμάτων. Αν και το Ριάντ, ντε φάκτο ηγέτης του καρτέλ δεν έχει εγκαλέσει τη Ρωσία, τον δεύτερο μεγαλύτερο παραγωγό του OPEC+ για τις παραβιάσεις των συμφωνηθέντων, έχει προετοιμαστεί να ασκήσει πίεση πιο κοντά στο “σπίτι” του, ξεχωρίζοντας τόσο το Ιράκ όσο και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα ως χώρες που δεν τήρησαν τους στόχους περικοπής της παραγωγής. Ως αποτέλεσμα, η συνολική συμμόρφωση της ομάδας με τους στόχους αποδείχθηκε καλύτερη απ’ όσο αναμενόταν.

Υπάρχει ωστόσο ακόμη πολύς δρόμος. Οι τελευταίες προβλέψεις από τις τρεις υπηρεσίες δείχνουν ότι η παγκόσμια ζήτηση πετρελαίου θα υστερεί έναντι των επιπέδων του 2019 καθ’ όλη τη διάρκεια του 2021 – κι αυτό ισχύει ακόμη και με συνυπολογισμό όλων των θετικών νέων του τελευταίου διαστήματος γύρω από τα εμβόλια. Και οι προοπτικές χειροτερεύουν, δεν βελτιώνονται.

Οι ίδιοι οι αναλυτές του OPEC μειώνουν τις προβλέψεις τους για τη ζήτηση πετρελαίου το 2021 σε κάθε νέα έκθεση τους από τον Ιούλιο, όταν άρχισαν για πρώτη φορά να δημοσιεύουν τριμηνιαίες εκτιμήσεις για το επόμενο έτος, μέχρι και σήμερα.

Η ανάκαμψη της ζήτησης είναι ανομοιογενής – τόσο γεωγραφικά όσο και ανά κλάδο – και είναι πιθανό να παραμείνει έτσι. Θα είναι επίσης πολύ ευαίσθητη στα σκαμπανεβάσματα της μάχης προκειμένου να νικηθεί υγειονομικά η πανδημία.

Αυστηρότεροι περιορισμοί ισχύουν και πάλι σε μεγάλο μέρος της Ευρώπης και σε ορισμένες σημαντικές αγορές στην Ασία. Τα κρούσματα αυξάνονται και πάλι στη Νότια Κορέα, αν και η χώρα δεν βρίσκεται ακόμη στο σημείο επιβολής αυστηρότερων κανόνων κοινωνικής αποστασιοποίησης, ενώ ένα νέο κύμα μολύνσεων θέτει σοβαρές προκλήσεις για την εύθραυστη ανάκαμψη της Ιαπωνίας.

Οι προκλήσεις

Διαφορετικές ταχύτητες ανάκαμψης για διαφορετικά προϊόντα δημιουργούν τις δικές τους προκλήσεις για τον τομέα της διύλισης. Ενώ η ζήτηση για ντίζελ αυξάνεται, καθώς οι διαδικτυακές αγορές ενισχύουν την ανάγκη για φορτηγά παράδοσης, η κατανάλωση καυσίμων για αεροσκάφη εξακολουθεί να περικόπτεται σημαντικά, με τις εμπορικές πτήσεις να βρίσκονται κολλημένες περίπου στο 60% των ανάλογων επιπέδων του προηγούμενου έτους.

Αυτές οι ανισομέρειες είναι απίθανο να εξαλειφθούν σύντομα, με πολλούς ανθρώπους να παραμένουν επιφυλακτικοί στο να πετάξουν για τους επόμενους μήνες.

Η έγκριση αποτελεσματικών εμβολίων σηματοδοτεί την αρχή ενός μετα-πανδημικού κόσμου. Θα ήμασταν ωστόσο ανόητοι εάν σκεφτόμασταν ότι επειδή μπορούμε να δούμε τη γραμμή του τερματισμού, αυτό σημαίνει ότι φτάσαμε κιόλας εκεί.

Υπάρχει ακόμη πολύς δρόμος και οι επόμενοι μήνες θα είναι δύσκολοι, τόσο για την υγεία και την ευημερία των ανθρώπων, όσο και για τις οικονομίες σε όλο τον κόσμο και πιο ειδικά για το δικό μου κομμάτι του “δάσους”, τον κλάδο του πετρελαίου.