Παγκόσμιες αντιφάσεις και κλιματική κρίση

energypress.gr του Γιάννη Μανιάτη

Η νέα περίοδος βρίσκει τη χώρα μπροστά σε προκλήσεις για τις οποίες ακόμα και οι καλύτερες απαντήσεις του χθες, φαντάζουν σήμερα ανεπαρκέστατες. Έχοντας οπισθοχωρήσει σε σχέση με τους εταίρους κατά 35% λόγω της κρίσης, έρχεται σήμερα αντιμέτωπη με τεκτονικές αλλαγές του παγκόσμιου και περιφερειακού συστήματος ισορροπιών.

Μεταναστευτικό, ανατροπές στις παγκόσμιες ισορροπίες ισχύος και συμμαχιών, οικονομικοί και διεθνοπολιτικοί εθνικισμοί, δημογραφική γήρανση, επικράτηση της παγκοσμιοποίησης σε βάρος της πολιτικής, οικονομίες διαμοιρασμού και ψηφιακών πλατφορμών, ισοπέδωση και ανασφάλεια της μεσαίας τάξης, πρωτόγνωρες ανισότητες στην κατανομή του παγκόσμιου πλούτου, εργασιακή ανασφάλεια.

Η ανάπτυξη που διεκδικούμε πρέπει να είναι Έξυπνη (με αξιοποίηση της νέας τεχνολογίας), Πράσινη (με αντιμετώπιση της Κλιματικής Κρίσης), κοινωνικά και χωρικά Δίκαιη (αντιμετώπιση των ανισοτήτων σε ατομικό και χωροταξικό επίπεδο), Χωρίς Αποκλεισμούς (νέων, γυναικών, ΑΜΕΑ), με δημιουργία αξιοπρεπών νέων θέσεων Εργασίας.

Η Κλιματική Κρίση αποτελεί τη μεγαλύτερη πρόκληση. Οι παγκόσμιες, ευρωπαϊκές κι εθνικές πολιτικές  Μετριασμού, Προσαρμογής, Ανθεκτικότητας, αποκτούν νόημα, μόνο εάν συνδυαστούν απόλυτα και κατά προτεραιότητα, με την 4η Βιομηχανική Επανάσταση (4IR), καθώς και την οριζόντια αντιμετώπιση όλων των προβλημάτων που δημιουργούνται, όχι μόνο από τους «συνήθεις ύποπτους» (ενέργεια, βιομηχανία, μεταφορές, κτίρια, ναυτιλία, αεροπλοία, κ.α.), αλλά επίσης και από τομείς που συνήθως δεν συγκεντρώνουν τη δημόσια συζήτηση, όπως η Γεωργία και Κτηνοτροφία, οι Κατασκευές, η παγκόσμια βιομηχανία διεθνούς Μόδας, οι Ψηφιακές Πλατφόρμες Εμπορίου, οι χρηματοδοτήσεις από παγκόσμιους χρηματοπιστωτικούς φορείς, όπως το I.M.F., η World Bank, η E.C.B., κ.α.

1. ΟΙ ΠΑΓΚΟΣΜΙΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΚΛΙΜΑΤΙΚΕΣ ΑΝΤΙΦΑΣΕΙΣ

Κλιματική Κρίση, αλλά και 4η Βιομηχανική Επανάσταση (4IR), αντιμετωπίζονται συχνά με κοινοτυπίες κι ευχολόγια, χωρίς ουσιαστική και βαθιά πολιτική προσέγγιση, σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο, γεγονός που τελικά ακυρώνει όλη την αποτελεσματικότητα του προβληματισμού. Πρόκειται όμως, για βαθιά πολιτικές προκλήσεις, πρωτόγνωρων συγκλονιστικών ανατροπών, που συμβαίνουν σε ελάχιστα χρόνια, σε σχέση με τον ιστορικό ή κλιματικό χρόνο. Η αντιμετώπιση τους πρέπει να γίνει με βάση τις αρχές της Κλιματικής και Ψηφιακής Δικαιοσύνης, Δημοκρατίας, Ισότητας και Ηθικής. Δυστυχώς, συχνά αποσιωπάται, ότι οι αρνητικές επιπτώσεις της Κλιματικής Κρίσης θα πλήξουν κυρίως τους οικονομικά ασθενέστερους, καθώς και τα λιγότερο αναπτυγμένα κράτη.

Οι Κλιματικοί Πρόσφυγες, είναι ήδη ορατή πραγματικότητα στη Μεσόγειο και τη Βόρεια Αφρική και όχι μόνο. Η Δίκαιη Μετάβαση σε μια απανθρακοποιημένη οικονομία, έχει εντελώς διαφορετικές διαστάσεις σε κοινωνίες που θέλουν τον ηλεκτρισμό για την πέμπτη τηλεόραση του σπιτιού, από κοινωνίες που θέλουν τον ηλεκτρισμό για να λειτουργεί το ψυγείο, όπου φυλάσσονται τα φάρμακα των μικρών παιδιών και των ηλικιωμένων.

Στον πλανήτη κατοικούν σήμερα περίπου 7.5 δις άνθρωποι, με τα 3 δις περίπου ισομερώς κατανεμημένα σε Κίνα και Ινδία, ενώ η Αφρική του 1.3 δις κατοίκων σήμερα, αναμένεται το 2050 να έχει αυξηθεί πληθυσμιακά κατά 50%. Το 1990 στην Κίνα, το 70% των κατοίκων ζούσε με λιγότερο από $2 την ημέρα (δηλ. λιγότερο από $60 το μήνα), ενώ το 2015 το ποσοστό αυτό είχε μειωθεί στο 1%! Η εξέλιξη αυτή σημαίνει ότι μέσα σε 25 χρόνια, πάνω από 1δις κάτοικοι της Κίνας, πέτυχαν να βελτιώσουν τις συνθήκες διαβίωσης τους, με προφανή αύξηση της κατανάλωσης τους σε ενέργεια, τρόφιμα, νερό, κ.α.

Πάνω από 800.000.000 κάτοικοι της Αφρικής και της Ινδίας δεν έχουν σήμερα ηλεκτρισμό.

Η αύξηση κατά 20-30% του παγκόσμιου πληθυσμού μέχρι το 2050, με την ταυτόχρονη εύλογη απαίτηση για άνοδο του βιοτικού τους επιπέδου, προκειμένου διαρκώς οι φτωχές τάξεις να υλοποιούν την ανθρώπινη αναγκαιότητα, να μετασχηματίζονται σε μεσαία στρώματα, δημιουργούν συγκλονιστικές πιέσεις στα ενεργειακά, υδροδοτικά κι επισιτιστικά συστήματα όλων των χωρών αυτών.

Σε παγκόσμιο επίπεδο, παρουσιάζονται τεράστιες ανισότητες στην κατανομή του παγκόσμιου πλούτου. Το 0.8% του πληθυσμού, κατέχει το 45% του παγκόσμιου πλούτου, ενώ το φτωχότερο 50% του παγκόσμιου πληθυσμού, κατέχει λιγότερο από το 1% του παγκόσμιου πλούτου.

Τα τελευταία 20 χρόνια, ο παγκόσμιος ιδιωτικός πλούτος τριπλασιάστηκε, φθάνοντας από τα $115 τρις, στα $320 τρις. Αντίστοιχα, το ΑΕΠ της Κίνας, μέσα σε 20 χρόνια, αυξήθηκε από $1.3 τρις, σε $13 τρις (με τις ΗΠΑ στα $19 τρις), ενώ ειδικά στην Κίνα, η κατανάλωση κρέατος τα τελευταία 25 χρόνια διπλασιάστηκε και συνεχίζει να αυξάνει κατά 3% κάθε χρόνο.

Στην Ε.Ε. και την Ιαπωνία, η μεσαία τάξη, που σήμερα αποτελεί το 50% του παγκόσμιου πληθυσμού, αυξάνει κατά 0.5% κάθε χρόνο, ενώ στα 3δις κατοίκων της Κίνας και της Ινδίας, αυξάνει κατά 6%. Η μεσαία τάξη της Ασίας σύντομα θα αποτελεί το 85% της παγκόσμιας μεσαίας τάξης, δημιουργώντας νέα, τεράστια ζήτηση περισσότερων, ποιοτικά αναβαθμισμένων υπηρεσιών και αγαθών. Εξάλλου, σύμφωνα με συντηρητικούς υπολογισμούς, το 2040, οι ανάγκες της ανθρωπότητας σε ενέργεια, θα έχουν αυξηθεί κατά 25-30%.

Την ίδια στιγμή, η Τεχνολογία Πληροφοριών κι Επικοινωνιών (ICT), έχει επιτρέψει να υλοποιήσουμε τα πρώτα βήματα του ραγδαίου μετασχηματισμού των ενεργειακών συστημάτων των αναπτυγμένων κρατών. Από τα συγκεντρωτικά, ολιγοπωλιακά μοντέλα παραγωγής ενέργειας από λίγους και μεγάλους κρατικούς και ιδιώτες παραγωγούς με πολλά εκατομμύρια μικρούς καταναλωτές, μετασχηματίζονται σε εκατοντάδες χιλιάδες αποκεντρωμένα μικρά Συστήματα (κυρίως φωτοβολταϊκών). Έτσι, η Ενεργειακή Δημοκρατία γίνεται πράξη με την παραγωγή και αυτοκατανάλωση ενέργειας από μικρούς παραγωγούς – καταναλωτές PROSUMERS (Producers + Consumers).

Έχει υπολογισθεί από το World Economic Forum, ότι τα τελευταία 30 χρόνια, για κάθε $1 επενδύσεων σε ψηφιακή τεχνολογία, η αύξηση του ΑΕΠ είναι $20, ενώ σε μή ψηφιακές επενδύσεις, μόλις $3. Με τους ίδιους υπολογισμούς, το 2025, το 25% του παγκόσμιου ΑΕΠ θα προέρχεται από ψηφιακές τεχνολογίες. Στους κολοσσούς με τη μεγαλύτερη κεφαλαιοποίηση, άνω του $1τρις, οι 4 πρώτες εταιρείες είναι ψηφιακοί γίγαντες, με την Apple να φθάνει τα $1.25 τρις, τη Microsoft με κεφαλαιοποίηση $1.19 τρις, την Alphabet –  Google και την Amazon επίσης να ξεπερνούν το $1τρις.

2. ΓΙΑ ΕΝΑ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΚΛΙΜΑΤΙΚΟ BRETTON WOODS

Η αναγκαιότητα επενδύσεων συγκλονιστικών ποσών, πολύ περισσότερων από όσα μέχρι σήμερα διατίθενται σε «πράσινες» δράσεις (όπως εξοικονόμηση ενέργειας, ανανεώσιμες πηγές, κλιματική προσαρμογή και θωράκιση, κ.α.), απαιτεί νέες, γενναιόδωρες χρηματοδοτήσεις σε παγκόσμιο επίπεδο. Οι επιλογές των κυβερνήσεων μέσω των κρατικών προϋπολογισμών, καθώς και του ιδιωτικού τομέα που πάντα έχει ως στόχο το κέρδος, δεν επαρκούν για την επενδυτική έκρηξη που είναι αναγκαία, ώστε να ανατραπεί η πορεία προς αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας κατά 3-4οC, αντί του οριακά ανεκτού 1.5-2οC.

Η απάντηση μπορεί να δοθεί μόνο μέσα από τη διαμόρφωση ενός σύγχρονου, παγκόσμιου, Κλιματικού Bretton Woods, κατά το ανάλογο της συμφωνίας πριν 75 χρόνια, των νικητών του Β´ Παγκόσμιου Πολέμου. Στην ομώνυμη διάσκεψη, το 1944, οι 44 συμμαχικές νικήτριες δυνάμεις, αποφάσισαν τη σταθερή συναλλαγματική ισοτιμία των νομισμάτων, ώστε χωρίς χρηματοπιστωτικές αναταράξεις, να προχωρήσει η μεταπολεμική διεθνής ανάπτυξη.

Αυτό το παγκόσμιο Κλιματικό Bretton Woods, πρέπει με συντονισμό από τις ισχυρές οικονομίες, να διευρύνει τους στόχους των μεγάλων χρηματοπιστωτικών οργανισμών, όπως το IMF, η World Bank, η ECB, κα, ώστε να μπορούν να χρηματοδοτούν εκτός από κράτη, επιπλέον μεγάλα projects Κυκλικής Οικονομίας και Απανθρακοποίησης σε όλο τον πλανήτη.

Η αναγκαιότητα αυτή γίνεται αντιληπτή, όταν γίνει κατανοητό ότι ακόμη και για μικρομεσαίες οικονομίες, όπως η ελληνική, τα απαιτούμενα ποσά για την Κλιματική Κρίση, σε βάθος λίγων δεκαετιών, είναι συγκλονιστικά. Τον Οκτώβριο 2014, υπογράψαμε μνημόνιο συνεργασίας ανάμεσα στο Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, την Τράπεζα Ελλάδος και την Ακαδημία Αθηνών, προκειμένου να εκτιμηθούν σε βάθος 100ετίας, οι επιπτώσεις της Κλιματικής Αλλαγής στη χώρα. Πράγματι, το 2016 δημοσιεύθηκαν τα τρία εναλλακτικά σενάρια της Επιτροπής Μελέτης Επιπτώσεων Κλιματικής Αλλαγής (ΕΜΕΚΑ), που έχουν τις ακόλουθες διαστάσεις:

1.       Σενάριο Καμίας Δράσης, κόστος 700δις€,

2.       Σενάριο Προσαρμογής, κόστος 567δις€,

3.       Σενάριο Μετριασμού, κόστος 436δις€.

Είναι κατά συνέπεια σαφές, ότι μόνο ο παγκόσμιος ανασχεδιασμός χρηματοπιστωτικών λειτουργιών μπορεί να προσφέρει εναλλακτικές διεξόδους χρηματοδότησης των συγκλονιστικού ύψους κονδυλίων που απαιτούνται μέσα σε ελάχιστες δεκαετίες για χρηματοδότηση των αναγκαίων παρεμβάσεων. Μάλιστα, η προσέγγιση αυτή δεν μπορεί να γίνει με τους παραδοσιακούς τρόπους υπολογισμού κόστους – οφέλους, που χρησιμοποιούν τα Γενικά Λογιστήρια. Απαιτείται η υλοποίηση αυτού που είχε πει για τους δείκτες του ΑΕΠ, ο Bob Kennedy το 1968, στο Πανεπιστήμιο του Kansas, ότι « το ΑΕΠ μετρά τα πάντα, εκτός από αυτά που κάνουν τη ζωή να αξίζει να τη ζεις».

Αντίστοιχα, για την τεκμηρίωση χρηματοδότησης πράσινων δράσεων, όπως πχ εξοικονόμηση ή αποθήκευση ενέργειας, πρέπει να συνυπολογιστούν νέες παράμετροι, όπως ευεξία κι ευζωία, αύξηση του προσδόκιμου ζωής, μείωση ενεργειακών εξαρτήσεων από τρίτες χώρες κι εθνικής διακινδύνευσης, αποκατάσταση ζημιών από φυσικές καταστροφές λόγω Κλιματικής Κρίσης, μείωση – ανακύκλωση – επανάχρηση πρώτων υλών, κα.

3.  ΓΙΑ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΕΣ ΟΡΙΖΟΝΤΙΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ

Η άμεση και κατά προτεραιότητα σύνδεση των φορέων της 4IR και της Καινοτομίας, με τους φορείς ανάληψης Κλιματικών Δράσεων, αποτελεί μοναδική διέξοδο. Η αξιοποίηση των Artificial Intelligence, Internet of Things, 3D Printing, Blockchain, Machine Learning, Big Data, κα, μπορεί με συγκλονιστικό τρόπο να διευκολύνει τη διεθνή προσπάθεια μείωσης των παγκόσμιων ρύπων.

Ταυτόχρονα, στις κλιματικές εξισώσεις για δράσεις αποτροπής, μετριασμού, προσαρμογής, ανθεκτικότητας, πρέπει να συνυπολογιστούν εστίες παραγωγής αέριων ρύπων,  που συχνά αποσιωπούνται στη δημόσια συζήτηση, επειδή η ανάλυσή τους προκαλεί άβολα ερωτήματα και απαιτεί δύσκολες απαντήσεις.

Δίπλα στην Ενέργεια, τη Βιομηχανία, τις Μεταφορές, την (Αερο)Ναυτιλία, τα Κτίρια, πρέπει να τοποθετηθούν και άλλοι συντελεστές παραγωγής αέριων ρύπων, όπως η Γεωργία – Κτηνοτροφία, οι Κατασκευές δημοσίων και ιδιωτικών έργων, η Μόδα (Fast Fashion), οι Ψηφιακές Πλατφόρμες Εμπορίου, οι Τεχνολογίες Πληροφοριών κι Επικοινωνίας ICT, κα.

4. ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΚΡΙΣΗ

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Ενέργειας ΙΕΑ, σήμερα τα ορυκτά καύσιμα συμμετέχουν στο παγκόσμιο ενεργειακό μείγμα κατά 81%. Το 2040, με την εφαρμογή όλων των μέχρι σήμερα διεθνών δεσμεύσεων, η συμμετοχή αυτή θα είναι 74%. Ταυτόχρονα, στις παγκόσμιες εκπομπές ρύπων, το 80% είναι CO2, το 11% μεθάνιο και το 5.5% N2O.

Σε ένα παγκόσμιο σύνολο εκπομπών 37 Gt ισοδύναμου CO2, η Κίνα εκπέμπει τους 12 Gt, οι ΗΠΑ τους 6, η Ινδία τους 3, το ίδιο και η Βραζιλία, η Ρωσία τους 2.8 και η Ιαπωνία τους 1.5 Gt CO2.

Η ΕΕ συμμετέχει στις παγκόσμιες εκπομπές με ποσοστό 12% και η Ελλάδα με ποσοστό 0.25%. Συνολικά η ΕΕ εκπέμπει 4.5 Gt CO2, από τους οποίους, η Γερμανία 0.9, η Μεγ. Βρετανία 0.5, η Γαλλία 0.45, όπως και η Ιταλία, η Πολωνία 0.39, ενώ η Ελλάδα εκπέμπει το 2% της ΕΕ, φθάνοντας τις 0.095. Αντίστοιχα, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, οι εκπομπές προέρχονται κατά 78% από την Ενέργεια (με το 1/3 από τις μεταφορές), κατά 9% από τη Βιομηχανία και κατά 10% από τη Γεωργία.

Σήμερα, η παγκόσμια ενεργειακή κατανάλωση έχει αυξηθεί κατά 65% σε σχέση με το 2000. Εμφανίζονται όμως ταυτόχρονα, πολλές διεθνείς αντιφάσεις. Πρέπει για παράδειγμα, να απαντηθεί με πειστικότητα η κραυγαλέα αντίθεση, να έχουν επενδυθεί την τελευταία δεκαετία πάνω από $2.5τρις σε Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (περίπου $250-300δις κάθε χρόνο), να έχουν υπάρξει η Συμφωνία των Παρισίων και άλλες σχετικές διεθνείς πρωτοβουλίες και παρ’όλα αυτά, το 2019, οι εκπομπές CO2 να καταγράφουν ιστορικό υψηλό.

Ταυτόχρονα, η πολύ σημαντική παγκόσμια προσπάθεια για προώθηση της ηλεκτροκίνησης οχημάτων, ακυρώνεται μερικώς, από την αύξηση των πωλήσεων των οχημάτων S.U.V., τα οποία εκπέμπουν 25% περισσότερους ρύπους από τα απλά οχήματα. Έτσι, ενώ το 2010, οι πωλήσεις οχημάτων SUV ήταν μόλις το 18% του συνόλου των πωλήσεων, το 2019 έφθασαν το 48%! Αυτή η διαχρονική αύξηση, σύμφωνα με τον IEA, έχει ως αποτέλεσμα, ενώ το 2010 κυκλοφορούσαν διεθνώς 13.000.000 SUV, το 2019 έφθασαν τα 200.000.000.

5. ΕΞΥΠΝΗ ΓΕΩΡΓΙΑ – ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ

Χωρίς δραστική μείωση των εκπομπών Γεωργίας και Κτηνοτροφίας, είναι εξαιρετικά δύσκολο να καταπολεμηθεί η Κλιματική Κρίση. Η Κτηνοτροφία και ιδιαίτερα η αγελαδοτροφία, προκαλεί το 15% των παγκόσμιων ρύπων, ενώ η αλλαγή Χρήσεων Γης για Καλλιέργειες, προκαλεί επιπλέον 10%. Αθροιστικά λοιπόν, ο αγροκτηνοτροφικός τομέας, προκαλεί το 25% των παγκόσμιων ρύπων, γεγονός που επιτρέπει σε μελετητές να εκτιμούν οτι αν ο πρωτογενής τομέας ήταν κράτος, θα ήταν ο τρίτος παγκόσμιος ρυπαντής μετά την Κίνα και τις ΗΠΑ.

Ταυτόχρονα, συγκλονιστικά είναι τα στοιχεία από την καταστροφή αγροτικών προϊόντων, είτε λόγω κακών συνθηκών συντήρησης και μεταφοράς, είτε λόγω μη απορρόφησης, που ανεβάζουν το ετήσιο παγκόσμιο κόστος για τα αγροτικά προϊόντα που έχουν παραχθεί, αλλά καταστρέφονται, σε ποσοστό 30% της παραγωγής και στο ύψος του $1τρις!! Κάθε χρόνο!

Η απάντηση στην ανεξέλεγκτη αυτή κατάσταση δεν είναι ασφαλώς μόνο οι νόμοι του διεθνούς εμπορίου και της αγοράς, αλλά η κατά προτεραιότητα χρηματοδότηση εφαρμογής των αρχών της «Ευφυούς Γεωργίας» (Smart Agriculture), σύμφωνα με πετυχημένα διεθνή παραδείγματα (Ισραήλ, Ολλανδία, ΗΠΑ, κα), όπου με αξιοποίηση της 4IR και των πράσινων μορφών ενέργειας, επιτυγχάνεται μείωση κατά 80% της κατανάλωσης νερού άρδευσης, μείωση κατά 40-60% των ποσοτήτων ενέργειας, φυτοφαρμάκων και λιπασμάτων, με ταυτόχρονη δραστική αναβάθμιση της ποιότητας και της βιολογικής καθαρότητας όλων των προϊόντων. 

6. BUILDING INFORMATION MODELING ΚΑΙ ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ

Η Κλιματική Κρίση έχει επιφέρει την ανάγκη επαναδιαστασιολόγησης όλων των δημοσίων υποδομών όλων των κρατών (γέφυρες, σήραγγες, λιμενικά έργα, δίκτυα ύδρευσης και άρδευσης, κα), αφού αυτές έχουν σχεδιαστεί για μέγιστα 50ετίας των προηγούμενων δεκαετιών και όχι των επερχόμενων ραγδαίων επιδεινώσεων πλημμυρών, πυρκαγιών, κυκλοφοριακών φόρτων, κα, ενώ ταυτόχρονα έχει επέλθει σημαντική γήρανση των υποδομών αυτών, γεγονός που επιβάλλει σημαντικά κόστη συντήρησης και αναβάθμισης. Τα στοιχεία αυτά, ειδικά για τις Μεταφορές, πρόσφατα αναλύθηκαν στην Ελλάδα, στο πλαίσιο του διεθνούς συνεδρίου “Raising Awareness on Adaptation of Transport Infrastructure to Climate Change Impacts”, που οργάνωσαν τα Ηνωμένα Έθνη (UNECE).

Οι νέες δημόσιες υποδομές που έχει ανάγκη η χώρα την επόμενη 10ετία, είναι της τάξης των 50δις€.

Σε διεθνές μελετητικό και κατασκευαστικό επίπεδο, τα τελευταία χρόνια, έχει δρομολογηθεί μια επανάσταση, που αλλάζει το σύνολο του τρόπου σχεδιασμού, κατασκευής και παρακολούθησης των υποδομών αυτών. Το Building Information Modelling – B.I.M., αποτελεί το εργαλείο με το οποίο τα επόμενα 10 χρόνια αναμένεται σε παγκόσμιο επίπεδο εξοικονόμηση πόρων 10-20% του συνολικού κόστους κατασκευών, φτάνοντας το ύψος των $1-1.7τρις. Οι εφαρμογές των Big Data, IoT, AI, Machine Learning, μας επιτρέπουν να εφαρμόσουμε νέες τεχνικές στις κατασκευές κάθε είδους (κτίρια, δρόμοι, λιμάνια, κα), για εξοικονόμηση πόρων, χρηστή διαχείριση, ρεαλιστικούς προϋπολογισμούς, περιορισμό της σπατάλης και των καθυστερήσεων. Τα παραπάνω επιτρέπουν τα έργα να υλοποιούνται ταχύτερα και ποιοτικότερα, χωρίς επιπλέον κεφάλαια, με πλήρη ψηφιακά αρχεία έργων, με μικρότερο ενεργειακό αποτύπωμα, με μείωση του κόστους συντήρησης.

Ταυτόχρονα, λειτουργεί απελευθερωτικά για κοινωνικές ομάδες όπως οι γυναίκες και οι νέοι, ανοίγοντας προοπτικές νέων εργασιακών δραστηριοτήτων.

Με το B.I.M., οι διαστάσεις των έργων παύουν πια να είναι τρεις (3D) και γίνονται επτά (7D). Η τέταρτη διάσταση 4D, είναι ο χρόνος υλοποίησης, η πέμπτη 5D η Κοστολόγηση, η έκτη 6D ο ενεργειακός σχεδιασμός και η Βιωσιμότητα και η έβδομη 7D η Λειτουργία και Συντήρηση.

Οι εξελίξεις αυτές δημιουργούν θετικές προοπτικές για καλύτερες, φθηνότερες και πιο αειφόρες κατασκευές υποδομών αντιμετώπισης της Κλιματικής Κρίσης.

7. ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΜΟΔΑΣ (FAST FASHION)

Οι νέες ενδυματολογικές συνήθειες των αναπτυγμένων κοινωνιών, έχουν σοβαρές επιπτώσεις στο περιβάλλον. Η fast fashion, η μόδα των μοντέρνων, φθηνών, εύχρηστων και λίγο χρησιμοποιούμενων ρούχων, παράγει περίπου το 10% των συνολικών εκπομπών ρύπων, είναι πολύ μεγαλύτερος από το άθροισμα του 6% Ναυτιλίας και Αεροπορίας και αποτελεί τον δεύτερο μεγαλύτερο ρυπαντή των νερών. Από το 2000 μέχρι σήμερα, διπλασιάστηκε η παραγωγή ρούχων, αυξήθηκαν κατά 60% οι αγορές ενδυμάτων και μειώθηκε κατά 50% ο χρόνος χρήσης τους. Έχει υπολογιστεί ότι κάθε δευτερόλεπτο, κάπου στον πλανήτη, ένα φορτηγό ρούχων αδειάζει ρούχα σε κάποια χωματερή, επειδή οι νόμοι της αγοράς δεν επιτρέπουν τη διανομή τους στο 50% των ανθρώπων που ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας.

Το πλύσιμο των ρούχων ρίχνει στους ωκεανούς τόσες μικροίνες όσες παράγουν 50 δις πλαστικά μπουκάλια, ενώ το 35% των μικροπλαστικών στους ωκεανούς προέρχεται από το πλύσιμο συνθετικών πολυεστερικών.

8. ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΚΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ (ICT)

Είναι γνωστό ότι η εγκατάσταση έξυπνων μετρητών μέτρησης σε πραγματικό χρόνο των καταναλώσεων των οικιακών συσκευών, μπορεί να μειώσει κατά έως 15-20% την ηλεκτρική κατανάλωση. Σε παγκόσμιο επίπεδο, τα 3 δισεκατομμύρια PCs και τα 30 εκατομμύρια Servers, καταναλώνουν το 2,5% του παραγόμενου ηλεκτρισμού. Η Πράσινη Πληροφορική  (Green Computing or Green ICT) είναι ο όρος που περιγράφει την υιοθέτηση ολοκληρωμένης πολιτικής για τη διασφάλιση της μείωσης του «ενεργειακού και περιβαλλοντικού αποτυπώματος» επιχειρήσεων, οργανισμών και κρατών στο φυσικό περιβάλλον, μέσα από τη λειτουργία των Τεχνολογιών Πληροφορίας κι Επικοινωνιών.

Το 2025, εκτιμάται ότι τα 50 δισ. συνδεδεμένων συσκευών του Internet of Things, θα καταναλώνει το 14% της παγκόσμιας παραγωγής ηλεκτρισμού. Η «Έξυπνη» εξοικονόμηση, δηλ. η αξιοποίηση των επιτευγμάτων της 4IR, μειώνει κατά 16,5% τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου (GHG emissions), με παγκόσμια εξοικονόμηση ενεργειακού κόστους ύψους $1,9 τρισ. Γενικά, η έξυπνη αποδοτικότητα, εξοικονομεί 20πλάσια ενέργεια από αυτήν που καταναλώνει.

9. ΨΗΦΙΑΚΕΣ ΠΛΑΤΦΟΡΜΕΣ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ

Στα $3.4τρις ανήλθε το 2019 ο παγκόσμιος τζίρος ηλεκτρονικού εμπορίου, πλησιάζοντας το 12% των συνολικών λιανικών πωλήσεων παγκοσμίως. Ειδικά στην Ελλάδα, ο κύκλος εργασιών του e-commerce, ανήλθε το 2019 στα 5δις€. Η τάση αυτή αναμένεται τα επόμενα χρόνια να αυξηθεί σημαντικά, διαμορφώνοντας πλέον έναν νέο πιθανό παίκτη στον πόλεμο κατά της Κλιματικής Κρίσης.

Το 2019 ξεκίνησε παγκόσμια μια συζήτηση η οποία διαμορφώνει ένα νέο τοπίο, ειδικά για τις μεγάλες πλατφόρμες του παγκόσμιου e-commerce. Έτσι, με ευθύνη του Center for European Policy Studies (CEPS), δημοσιεύθηκε στα μέσα του 2019, μια εξαιρετικά πρωτοποριακή μελέτη με τίτλο «Sustainability in the Age of Platforms». Στόχος, να προσεγγίσει το ρόλο που μπορούν να παίξουν οι παγκόσμιες ψηφιακές πλατφόρμες στα θέματα της οικονομικής, κοινωνικής και περιβαλλοντικής βιωσιμότητας, μέσα από την ανάληψη δράσεων για την προέλευση και τα χαρακτηριστικά των προϊόντων που πωλούν. Η προσέγγιση αφορούσε τους big 4 των ψηφιακών πλατφορμών διεθνούς εμπορίου, δηλ. την e-Bay (ΗΠΑ), την Rakuten (Ιαπωνία), και τις Alibaba, Lufax (Κίνα).

Ο προβληματισμός αφορά στις δυνατότητες μετασχηματισμού των πλατφορμών αυτών, που σήμερα λειτουργούν απλά ως ψηφιακά ΕΛΤΑ, σε μηχανισμούς ανάδειξης των ειδικών χαρακτηριστικών κοινωνικοοικονομικής και περιβαλλοντικής αειφορίας και παραγωγής τόσο των ίδιων των προϊόντων που προωθούν, όσο και των τρόπων μεταφοράς τους στον τελικό καταναλωτή, με το μικρότερο δυνατό περιβαλλοντικό αποτύπωμα.

Στο βαθμό που η προσέγγιση αυτή αναπτυχθεί, μπορεί να επιφέρει ασύλληπτες προοπτικές στήριξης της βιώσιμης παραγωγής και μεταφοράς προϊόντων και να αποτελέσει έναν ανέλπιστο, αλλά απίστευτα σημαντικό σύμμαχο στη μάχη κατά της Κλιματικής Κρίσης.

10. ΑΝΤΙ ΕΠΙΛΟΓΟΥ

Η μάχη κατά της Κλιματικής Κρίσης είναι σκληρή. Η διαρκής ατομική και συλλογική συνειδητοποίηση της σπουδαιότητας της, καθώς και οι τεχνολογικές ψηφιακές εξελίξεις, είναι τα ισχυρά μας όπλα. Μαζί όμως με την επιστήμη, τις κοινωνίες και τις κυβερνήσεις, απαιτείται οι παγκόσμιοι χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί επίσης να στρατευτούν αυτή τη μάχη επιβίωσης του πλανήτη.