Συντάξεις: Όλα τα σενάρια για τις εκκρεμείς αποφάσεις του ΣτΕ

Του Δημήτρη Κατσαγάννη capital.gr

Παραμένει η εκκρεμότητα των “αναδρομικών” των συνταξιούχων σε σχέση με τις περικοπές τις οποίες υπέστησαν μετά το 2011-2012, την ώρα που το ασφαλιστικό νομοσχέδιο του υπ. Εργασίας, κ. Γιάννη Βρούτση, οδεύει προς τη Βουλή.  

Ο λόγος για τις αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας αναφορικά με τη συνταγματικότητα ή μη των μειώσεων οι οποίες ψηφίστηκαν πριν από 7 χρόνια και ίσχυσαν έως το τέλος του 2018 (των νόμων 4024/11 – 4051/12 – 4093/12).  

Το κόστος των αναδρομικών, σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες του “Κ”, θα μπορούσε να είναι  από μηδενικό (στην περίπτωση που το ΣτΕ απέρριπτε συλλήβδην τις διεκδικήσεις των συνταξιούχων) έως και να φτάσει τα 2,5 δισ. ευρώ (αν το ΣτΕ αναγνώριζε επιστροφές περικοπών μόνο 10 μηνών) ή ακόμα και το αστρονομικό ποσό των 20 δισ. ευρώ (σε περίπτωση που κρίνονταν συλλήβδην θετικά τα αιτήματα των συνταξιούχων). 
Οι ίδιες πηγές, πιο αναλυτικά, αναφέρουν πως τρία είναι τα σενάρια σε σχέση με τις αναμενόμενες αποφάσεις του ΣτΕ:

1. Να μην επιδικαστεί καμία επιστροφή “αναδρομικών”  

Σε αυτή την περίπτωση, το δημοσιονομικό κόστος θα είναι, προφανώς, μηδενικό. Έτσι, δεν θα επηρεαστεί καθόλου ο Προϋπολογισμός του κράτους. Το σενάριο αυτό, σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, έχει αρκετές πιθανότητες να υλοποιηθεί.  

Αν όντως συμβεί αυτό, η κυβέρνηση θα έχει τελείως ελεύθερο το πεδίο να εφαρμόσει το ν/σ Βρούτση και να χρησιμοποιεί κάθε χρόνο κάθε επιπλέον διαθέσιμο κονδύλι από τη “συμπληρωματική” δαπάνη 0,5% του ΑΕΠ που έχει εξασφαλίσει από φέτος για την καταβολή ολοένα και μεγαλύτερων μέτρων κοινωνικής στήριξης των ασφαλισμένων.

2. Να επιδικαστεί η επιστροφή “αναδρομικών” 10 μηνών, ύψους 2,5 δισ. ευρώ 

Σύμφωνα με αυτό το σενάριο, το οποίο κάθε άλλο παρά μπορεί να αποκλειστεί, με βάση τις ίδιες πηγές, το κράτος πρέπει να επιστρέψει τις περικοπές τις οποίες υπέστησαν οι συνταξιούχοι λόγω της μνημονιακής νομοθεσίας του 2011-2012, μόνο για το 10μηνο μεταξύ Ιουλίου 2015 και Απριλίου 2016, δηλαδή μεταξύ του επόμενου μήνα της έκδοσης των αποφάσεων του ΣτΕ (Ιούνιος 2015) και του μήνα πριν από την έναρξη εφαρμογής του “νόμου Κατρούγκαλου”, ο οποίος “ενσωμάτωσε” τις αποφάσεις αυτές.  

Το κόστος της επιστροφής αυτών των περικοπών (σε κύριες και επικουρικές συντάξεις), σε 10μηνη κλίμακα, θα ανερχόταν κοντά στα 2,5 δισ. ευρώ (2,8 δισ. ευρώ σε ετήσια βάση), και συγκεκριμένα σχεδόν 2 δισ. ευρώ για τις κύριες και λίγο πάνω από 500 εκατ. ευρώ για τις επικουρικές. Κατά μέσο όρο θα αντιστοιχούν σε 1.000 ευρώ σε κάθε συνταξιούχο. 

Το ύψος αυτό είναι μεγάλο, σχολιάζουν οι ίδιες πηγές, καθώς αντιστοιχεί σχεδόν στο 7% της ετήσιας συνταξιοδοτικής δαπάνης. Ωστόσο, θα μπορούσε να “καλυφθεί” δημοσιονομικά μέσω της σταδιακής (σε πάνω από 5 έτη) καταβολής του, χρησιμοποιώντας και μέρος του 0,5% του ΑΕΠ που θα έχει από φέτος στη διάθεσή του το υπ. Εργασίας για τις προσαρμογές στο ασφαλιστικό (αυξήσεις, “περαιτέρω μέτρα κοινωνικής στήριξης”).  

3. Να επιδικαστεί η επιστροφή “αναδρομικών” 7 ετών, ύψους 20 δισ. ευρώ 

Το σενάριο αυτό, το οποίο θεωρείται από αρμόδιους κύκλους ως εξαιρετικά “ακραίο” και, συνεπώς, πολύ δύσκολο να επαληθευτεί, προβλέπει την επιστροφή των περικοπών τις οποίες υπέστησαν οι συνταξιούχοι από το 2012 έως και το 2018 επί μία ολόκληρη 7ετία.  

Το δημοσιονομικό κόστος, σε αυτή την περίπτωση, θα έφτανε, σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, τα 20 δισ. ευρώ. Κατά μέσο όρο, αντιστοιχούν σε 8.000 ευρώ ανά συνταξιούχο. Πιο συγκεκριμένα, τα 14 δισ. ευρώ εξ αυτών αφορούν επιστροφές περικοπών σε κύριες συντάξεις, ενώ τα υπόλοιπα 6 δισ. ευρώ επιστροφές περικοπών σε επικουρικές συντάξεις. 

Πρόκειται, σχολιάζουν οι ίδιες πηγές, για ένα υπέρογκο ποσό, το οποίο αντιστοιχεί στο 75% της ετήσιας δαπάνης για συντάξεις. Αυτό σημαίνει πως θα ήταν εξαιρετικά δύσκολο να καταβληθεί σε έναν διακριτό χρονικό ορίζοντα.   

Εν αναμονή των αποφάσεων  

Οι σχετικές δικαστικές αποφάσεις αναμένονται τους επόμενους μήνες, με ορισμένες πληροφορίες να “δείχνουν” προς το τέλος της προσεχούς άνοιξης – αρχές καλοκαιριού. 

Αυτό σημαίνει πως πιθανότατα θα ληφθούν μετά την ψήφιση του ασφαλιστικού νομοσχεδίου Βρούτση, το οποίο βασίστηκε στις αποφάσεις του ΣτΕ αποκλειστικά για τον “νόμο Κατρούγκαλου” της προηγούμενης κυβέρνησης (νόμος 4387/2016) και όχι, προφανώς, με βάση τις εκκρεμούσες αποφάσεις για τις περικοπές προ του “νόμου Κατρούγκαλου”. Έτσι, οι αποφάσεις του ΣτΕ για τις μνημονιακές περικοπές του 2011-2012 πιθανότατα να έρθουν κατά τους πρώτους μήνες εφαρμογής του νομοσχεδίου Βρούτση. 

Κύκλοι του υπ. Εργασίας αναφέρουν στο “Κ”, όμως, πως δύσκολα οι αποφάσεις του ΣτΕ για τις μνημονιακές μειώσεις στις συντάξεις την περίοδο 2011/2012-2018 θα επηρεάσουν την εφαρμογή του νέου ασφαλιστικού που φέρνει η σημερινή κυβέρνηση και αναμένεται να τεθεί πρακτικά η εφαρμογή από τον ερχόμενο Μάρτιο.  

Αυτό, όμως, δεν σημαίνει, σύμφωνα με κύκλους των Ταμείων, πως σε περίπτωση που επιδικαζόταν η επιστροφή έστω και μέρους των διεκδικούμενων από τους συνταξιούχους “αναδρομικών” δεν θα στένευαν (ακόμα και αν τα αναδρομικά δίδονταν σε πολλές δόσεις) πολύ περισσότερο τα ήδη στενά δημοσιονομικά περιθώρια εκτέλεσης του προϋπολογισμού του σχεδιαζόμενου υπερ-φορέα κύριας και επικουρικής ασφάλισης, όπως αυτά καθορίζονται με βάση τον σχεδιασμό αύξησης των κύριων-επικουρικών συντάξεων στους συνταξιούχους, όπως προβλέπει το νομοσχέδιο Βρούτση, αλλά και τις αυξανόμενες αιτήσεις συνταξιοδότησης.