Στα όρια της επιβίωσης τα επαγγελματικά πρατήρια – ΜΙΧΑΛΗΣ ΚΙΟΥΣΗΣ
https://energypress.gr/news/arthro-m-kioysi-sta-oria-tis-epibiosis-ta-epaggelmatika-pratiria
του Μιχάλη Κιούση
Η λιανική αγορά καυσίμων πλέει σε αχαρτογράφητα νερά. Τόσο τα μεγάλα προβλήματα του πλανήτη, όσο και τα εσωτερικά μας προβλήματα που από την οικονομική κρίση και μετά δεν την άφησαν να ανασυγκροτηθεί, συντείνουν στο να μη μπορεί να παίξει τον πραγματικό της ρόλο.
Ενώ οι κυβερνώντες μετά από τόσα προβλήματα στην αγορά και στην οικονομία θα έπρεπε να είναι πιο σοφοί, εξακολουθούν τις εμβαλωματικές λύσεις και ανάλογα με τη δύναμη πίεσης που διαθέτει κάθε ομάδα συμφερόντων. Δυστυχώς ή ευτυχώς ο κλάδος των πρατηρίων καυσίμων δεν ανήκει στην κατηγορία τέτοιων δυνάμεων. Ο αποτέλεσμα όμως είναι λύσεις οφθαλμοφανώς σωστές, όπως η εκλογίκευση της φορολογίας, να απορρίπτονται.
Η παγκόσμια κατάσταση δεν προοιωνίζει αισιόδοξες εξελίξεις. Δεν είναι μόνο οι ροές των καυσίμων που ξαφνικά μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία πήραν διάφορες τεθλασμένες πορείες με αποτέλεσμα την άνοδο των τιμών κάθε είδους καυσίμων και τελικά της ενέργειας. Η ευρεία πολεμική αντιπαράθεση τη Μ. Ανατολή με κέντρο τη δραματική κατάσταση στη Γάζα έχει αυξήσει τις επιπτώσεις στην παγκόσμια οικονομία.
Οι γενικότερες συνέπειες στις οικονομίες των κρατών που με τις κυρώσεις, τη διακοπή εμπορικών ροών και την επιστροφή σε έναν ιδιότυπο προστατευτισμό, αποσταθεροποίησαν και υπονόμευσαν την ομαλή λειτουργία των οικονομιών με αποτέλεσμα τα φαινόμενα έλλειψης αγαθών, πρώτων υλών και η ακρίβειας των ειδών πρώτης ανάγκης να πλήττουν την κατανάλωση.
Οι αισιόδοξες προβλέψεις, στην αρχή της εισβολής στην Ουκρανία, ότι οι κυρώσεις κατά της Ρωσίας σύντομα θα την εξαναγκάσουν σε συμμόρφωση με το διεθνές δίκαιο, όπως το εννοούσαν αυτοί που το έθεταν, διαψεύστηκαν. Οι κυρώσεις είχαν τελικά αντίθετα αποτελέσματα, με συνέπεια να πληγούν οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και άλλοι λαοί από το έλλειμα και την ακρίβεια των καυσίμων, της ενέργειας και πολλών βασικών υλών.
Η ελληνική οικονομία επλήγη από την ακρίβεια σε πολλούς τομείς. Αυτό άλλαξε την κατανομή των εξόδων των καταναλωτών που απέσυραν έξοδα από τα καύσιμα για να καλύψουν άλλες ανάγκες. Ο κλάδος μας βρέθηκε σε δύσκολη θέση την ώρα που ανέμενε επιτέλους την αποκατάσταση ομαλού κλίματος λειτουργίας.
Σε τέτοιες στιγμές οι παραβάτες χαίρονται. Έτσι γίναμε μάρτυρες συνεχών εξάρσεων του αθέμιτου ανταγωνισμού σε βάρος μας από συμφέροντα ξένα προς τον κλάδο με «επιδοτούμενες» τιμές που κάποιες φορές είναι κάτω του λειτουργικού κόστους ή ακόμη και κάτω των τιμών διυλιστηρίου! Ένα κρίσιμο τμήμα των καυσίμων περνάει από αυτά τα συμφέροντα.
Η παραβατικότητα, το λαθρεμπόριο, το παραεμπόριο αποτελούν σήμερα τις μεγαλύτερες πληγές της λιανικής των καυσίμων. Οι επί δεκαετίες εξαγγελίες πάταξής τους έμειναν στα λόγια των διαφόρων υπουργών και ελεγκτικών αρχών, τα αποτελέσματα πάταξης ήταν μεμονωμένα και πενιχρά, ενώ η νομιμοφανής παραβατικότητα έχει πάρει τη μορφή επιδημίας. Τα νόμιμα κλασσικά επαγγελματικά – οικογενειακά πρατήρια αδυνατούν να επιβιώσουν σε συνθήκες αθέμιτου ανταγωνισμού. Χιλιάδες τέτοια πρατήρια έκλεισαν και άλλα μεν εντάχθηκαν σε γνωστές αλυσίδες, άλλα όμως πέρασαν σε ανεξέλεγκτα συμφέροντα.
Οι εγκληματικές και παραβατικές ενέργειες κάθε είδους που είναι πλέον τακτικές στον χώρο, έδειξαν ότι σχηματίστηκαν οργανωμένες ομάδες και δίκτυα που αλληλομάχονται για τον έλεγχο της αγοράς. Με ποια δύναμη ο επαγγελματίας πρατηριούχος να τους ανταγωνιστεί;
Η κυβέρνηση οφείλει να έχει συνεχή και ανοικτό διάλογο με τον κλάδο των πρατηρίων. Αντί να νομοθετεί συνεχώς πιο σκληρές διατάξεις και γραφειοκρατίες διαδικασίες πιο καλά είναι να γνωρίζει σε βάθος τον κλάδο και τι αίτιες των προβλημάτων του.
Για πολλά πρατήρια είναι σοβαρό πρόβλημα το πλαφόν ορίου κέρδους όταν δεν μπορεί να αναπληρώσει τις αυξημένες τιμές ανεφοδιασμού και των αυξημένων λειτουργικών εξόδων.
Θα πρέπει να γίνει μια αναλογιστική μελέτη της σχέσης κόστος – οφέλους των υψηλών ειδικών φόρων κατανάλωσης. Η «χαμηλή οικονομία» των μικρομεσαίων επιχειρήσεων θα αναπτυχθεί και θα ανταποδώσει τα χαμένα ποσά φόρων όταν το κόστος παραγωγής πέσει λόγω χαμηλών τιμών καυσίμων και ενέργειας.
Παράλληλα πρέπει να διευρυνθεί η φορολογική βάση με κτύπημα σε βάθος του λαθρεμπορίου, της νοθείας, της αλλοίωσης των ηλεκτρονικών λογισμικών των αντλιών και της παραβατικότητας γενικά.
Η ολιστική ηλεκτρονική – ψηφιακή παρακολούθηση των καυσίμων από τα διυλιστήρια μέχρι τον τελικό καταναλωτή πρέπει να εφαρμοστεί σε όλα τα επίπεδα χωρίς εκπτώσεις.
Ο έλεγχος παράνομων εισερχομένων φορτίων χημικών ουσιών για νόθευση των καυσίμων πρέπει να γίνεται και να ολοκληρώνεται με την καταστολή στα τελωνεία.
Οι (εικονικές) «εξαγωγές» που καταλήγουν σε διανομές εντός του ελλαδικού χώρου, επίσης πρέπει να ελέγχονται αυστηρά.
Για να γίνουν αυτά πράξη είναι απαραίτητα δύο κύρια στοιχεία:
Α) η πολιτική βούληση και η συνεργασία με τους κλάδους,
Β) η ισχυρή στελέχωση, οργάνωση και εξοπλισμός με κάθε νέα τεχνολογία ελέγχου, των ελεγκτικών οργάνων.
Οι καιροί δεν είναι αισιόδοξοι. Τουλάχιστον στη χώρα μας να κάνουμε αυτό που μπορούμε και πράγματι, αν υπάρξουν οι κατάλληλες πρωτοβουλίες μπορούν να γίνουν πολλά. Τότε ωφελημένοι θα είναι οι καταναλωτές το κράτος, τα πρατήρια και η οικονομία. Χαμένοι θα είναι μόνο οι παραβάτες και η παραοικονομία.
Ας ελπίσουμε ότι θα παρθούν νέα μέτρα ώστε να μην χειροτερεύουν τα πράγματα με αποτέλεσμα να εξωθούνται από την αγορά κάθε χρόνο όλο και περισσότεροι νόμιμοι πρατηριούχοι .
________
Ο Μιχάλης Κιούσης είναι Πρόεδρος της Ομοσπονδίας Βενζινοπωλών Ελλάδος.
Το άρθρο περιλαμβάνεται στον τόμο GREEK ENERGY 2024 που εξέδωσε για 13η χρονιά το επιτελείο του energypress.