Φύλλο και φτερό συνεχίζει να κάνει τις εταιρείες πετρελαιοειδών η Επιτροπή Ανταγωνισμού, εντείνοντας τους ελέγχους και ζητώντας πρόσθετα στοιχεία ακόμη και μέσα στις γιορτές. «Η Επιτροπή ζήτησε να παραδώσουμε στοιχεία ανά προϊόν και τιμολόγιο στις 5 Ιανουαρίου» δηλώνει στέλεχος μεγάλης εταιρείας του κλάδου, επιβεβαιώνοντας την εντατικοποίηση των ελέγχων που διενεργεί η Επιτροπή Ανταγωνισμού και αφορά τα διυλιστήρια, την εμπορία και την αγορά της λιανικής, παρά τις πιέσεις που άσκησε ο κλάδος για παράταση στο χρόνο υποβολής των στοιχείων.

Η ΕΑ έχει ξεκινήσει διαδικασία κανονιστικής παρέμβασης για την αγορά πετρελαιοειδών από τα τέλη Νοεμβρίου του 2022, διενεργώντας  τον τρίτο κατά σειρά έλεγχο στον κλάδο, ο οποίος βασίζεται στα πορίσματα χαρτογράφησης της αγοράς που ξεκίνησε τον Μάρτιο του 2022 και υπάρχουν ενδείξεις για μη λειτουργία του ανταγωνισμού.

Από την ανάλυση των στοιχείων η ΕΑ έχει διαπιστώσει υψηλό βαθμό συγκέντρωσης στην αγορά διύλισης. Στην αγορά λιανικής λειτουργούν περί τα 5.000 πρατήρια στην Ελλάδα, ωστόσο ο ανταγωνισμός κρίνεται τοπικός, επομένως το επίπεδο συγκέντρωσης ενδέχεται να διαφέρει ανά περιοχή και θα πρέπει να εξεταστεί ενδελεχώς.

Διαπιστώνεται επίσης σημαντική αύξηση του κύκλου εργασιών και των δεικτών κερδοφορίας των επιχειρήσεων διύλισης και χονδρικής εμπορίας το εξεταζόμενο διάστημα, κάτι άλλωστε που οδήγησε τόσο στην Ελλάδα όσο και σε Ευρωπαϊκό επίπεδο στη φορολόγησή των υπερκερδών των διυλιστηρίων. Ιδιαίτερα αυξημένο εμφανίζεται και το περιθώριο κέρδους των εταιρειών διύλισης για το 2022 (σχεδόν διπλάσιο σε σχέση με το 2021) με την Επιτροπή να επιφυλάσσεται για ασφαλή συμπεράσματα μέχρι να επιβεβαιωθούν οι έλεγχοι με περαιτέρω έρευνα ανά προϊόν.

Παράλληλα έχει διαπιστωθεί, η αύξηση του περιθωρίου διύλισης καθώς και η πτωτική πορεία των μέσων τιμών χονδρικής και στα τρία υπό ανάλυση προϊόντα (διύλιση, εμπορία, λιανική) κατά τα διαστήματα των περιοριστικών μέτρων του 2020. Η χαρτογράφηση δείχνει αλλαγή από τον Ιούνιο 2020 και μετά, καταγράφοντας έντονα ανοδική τάση από τις αρχές του 2022, ενδεχομένως εξαιτίας και του πολέμου στην Ουκρανία.

Αντίστοιχη τάση κατέγραψαν και οι μέσες λιανικές τιμές και των τριών προϊόντων. Ομοίως οι τιμές πώλησης προς τη χονδρική αγορά (αφαιρούμενων εκπτώσεων και πιστώσεων) ακολουθούν αντίστοιχη πορεία καταγράφοντας ανοδική τάση από τα μέσα του 2020 και μετά, ενώ παρατηρείται πολύ μεγάλη ταύτιση τιμών μεταξύ των δύο εταιρειών διύλισης τόσο ως προς την αμόλυβδη βενζίνη 95 οκτανίων όσο και ως προς το πετρέλαιο κίνησης.

Η Χαρτογράφηση της ΕΑ κάλυψε επιλεκτικά την αμόλυβδη βενζίνη 95 οκτανίων, το πετρέλαιο κίνησης και το πετρέλαιο θέρμανσης και εξέτασε τη μετακύλιση τιμών (pass through) στην αλυσίδα παραγωγής και διανομής πετρελαιοειδών προϊόντων στην ελληνική αγορά εντός της Αττικής. «Συγκεκριμένα, εξετάστηκε κυρίως το φαινόμενο της ασυμμετρικής προσαρμογής των τιμών των καυσίμων σε μεταβολές του κόστους κτήσης προϊόντος μεταξύ των τριών σταδίων παραγωγής και διανομής (αναφερόμενο και ως φαινόμενο της «ρουκέτας και του φτερού» ή «Rockets & Feathers)».  

Εφόσον, διαπιστωθεί παράβαση των συνθηκών ανταγωνισμού στον κλάδο, η ΕΑ θα δημοσιοποιήσει τις απόψεις της, μέσω δημόσιας διαβούλευσης εντός διαστήματος 90 ημερών από την κίνηση της εν λόγω διαδικασίας, το οποίο ολοκληρώνεται στα τέλη Φεβρουαρίου. Η δημόσια διαβούλευση θα διαρκέσει τουλάχιστον 30 ημέρες.

Η Επιτροπή Ανταγωνισμού, επισημαίνει ότι η Ελλάδα συγκαταλέγεται στις ακριβότερες ευρωπαϊκές χώρες στις τιμές των υγρών καυσίμων προ φόρων (απλή αμόλυβδη βενζίνη και πετρέλαιο κίνησης), σε συνδυασμό με την ύπαρξη ασυμμετρικής προσαρμογής στη διαμόρφωση των τελικών τιμών των καυσίμων (τιμές αντλίας), ιδιαίτερα για βενζίνη 95 οκτανίων και πετρέλαιο θέρμανσης, και αύξησης του περιθωρίου κέρδους στα διάφορα στάδια της αξιακής αλυσίδας.

Όπως αναφέρει, οι βασικοί παράγοντες που επηρεάζουν τις τιμές λιανικής είναι οι τιμές διυλιστηρίου, οι φόροι και η συναλλαγματική ισοτιμία. Η τιμή των προϊόντων διύλισης εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις διεθνείς τιμές Platts και άλλους συντελεστές. Τα στοιχεία τιμολόγησης που κυρίως καθορίζουν οι εταιρείες διύλισης είναι το σταθερό αντάλλαγμα για την τήρηση αποθεμάτων ασφαλείας, η προσαύξηση και η εκπτωτική τους πολιτική.

Τα αποθέματα και το κόστος τους αποτελούν σημαντικό παράγοντα της τιμολόγησης, της διαμόρφωσης των τιμών και του προσδιορισμού του περιθωρίου κέρδους σε λογιστικό και πραγματικό επίπεδο.