Γρίφος η φθηνή θέρμανση τον φετινό χειμώνα – Ποια είναι η καλύτερη επιλογή για τους καταναλωτές

Το πετρέλαιο θέρμανσης θα είναι φθηνότερο από το φυσικό αέριο στο ξεκίνημα της φετινής χειμερινής περιόδου, αλλά η διαφορά μεταξύ των δύο τιμών δεν θα είναι τόσο μεγάλη ώστε να δικαιολογεί την απεγκατάσταση του καυστήρα φυσικού αερίου. Ακόμη και αυτό, όμως, ισχύει μόνο για τον Οκτώβριο, ενώ για τους επόμενους μήνες του χειμώνα ουδείς μπορεί να κάνει από τώρα ασφαλείς προβλέψεις. Η θέρμανση με το ηλεκτρικό ρεύμα, παρά τις πολύ μεγάλες επιδοτήσεις που ανακοινώθηκαν, θα είναι η ακριβότερη λύση για φέτος –ειδικά αν επιλεγούν τα απλά θερμαντικά σώματα–, ενώ όσοι στραφούν σε αυτή δεν θα έχουν καν δικαίωμα στο επίδομα θέρμανσης. Ρεύμα καταναλώνουν βέβαια και οι αντλίες θερμότητας, οι οποίες παραμένουν η φθηνότερη λύση –και η μόνη που μπορεί να λειτουργήσει με δωρεάν ενέργεια από τον ήλιο–, με τη διαφορά όμως ότι η λειτουργία τους προϋποθέτει να έχουν προηγηθεί πολύ σημαντικές επενδύσεις.

H ενεργειακή αναβάθμιση

Εγγυημένη απόδοση έχει –και θα έχει ανεξάρτητα από την εξέλιξη των τιμών μέσα στον χειμώνα– η ενεργειακή θωράκιση του κτίσματος, καθώς ακόμη και αν απαιτηθούν επενδύσεις πολλών χιλιάδων ευρώ, η εξοικονόμηση που θα επιτευχθεί μπορεί να φέρει πίσω τα χρήματα σε λιγότερο από 6-7 χρόνια.

Η μόνη πηγή θέρμανσης όπου μπορεί ένα νοικοκυριό να «κλειδώσει» τιμή από τον Οκτώβριο είναι το πετρέλαιο θέρμανσης.

Η ανακοίνωση της τιμολογιακής πολιτικής των παρόχων ηλεκτρικής ενέργειας αλλά και η παρουσίαση της επιδοματικής πολιτικής που θα ακολουθηθεί από την κυβέρνηση τους επόμενους μήνες επιτρέπει στα νοικοκυριά να κάνουν τις συγκρίσεις τους και να αποφασίσουν ποια θα είναι τελικώς η πηγή θέρμανσης που θα επιλέξουν για τον φετινό χειμώνα. Από τη στιγμή που μπήκαν όλες οι παράμετροι στην «εξίσωση» (οριζόντια επιδότηση και του πετρελαίου και του φυσικού αερίου, αλλά και κλιμακωτή επιδότηση του ρεύματος), η εικόνα που είχε σχηματιστεί αρχικά (δηλαδή ότι το φυσικό αέριο θα είναι εντελώς ασύμφορο) ανατρέπεται. Με τα σημερινά δεδομένα η χρήση του ηλεκτρικού καλοριφέρ είναι αυτή που θα εκτινάξει το κόστος της θέρμανσης, κάτι που σημαίνει ότι τα νοικοκυριά θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικά στις επιλογές που θα κάνουν. Απλοί μηχανισμοί θέρμανσης που λειτουργούν με ηλεκτρικό ρεύμα (π.χ. ηλεκτρικά καλοριφέρ, ηλεκτρικές σόμπες κ.λπ.) καταναλώνουν μία κιλοβατώρα ρεύματος για να παραγάγουν μία θερμική κιλοβατώρα. Και επειδή μία κιλοβατώρα ρεύματος μπορεί να κοστίζει ακόμη και 0,26-0,27 ευρώ αν στην τελική τιμή συμπεριληφθούν όλα τα στοιχεία (τιμολόγιο εταιρείας, κρατική επιδότηση, μη ανταγωνιστικές χρεώσεις και ΦΠΑ), είναι προφανές ότι το κόστος για όποιον επιλέξει το ρεύμα θα είναι ακόμη και υπερδιπλάσιο σε σχέση με το αντίστοιχο του πετρελαίου θέρμανσης ή του φυσικού αερίου. Ο λόγος; Μία θερμική κιλοβατώρα που θα παραχθεί με πετρέλαιο θέρμανσης μπορεί να κοστίζει 0,11-0,12 ευρώ (ανάλογα και με την απόδοση του καυστήρα αλλά και τη συντήρηση που έχει γίνει), ενώ με το φυσικό αέριο η τιμή μπορεί να συγκρατηθεί τελικώς και κάτω από 0,13 ευρώ, παρά το γεγονός ότι στο χρηματιστήριο του Αμστερνταμ η τιμή του φυσικού αερίου παρέμενε μέχρι και την Παρασκευή πάνω από τα 180 ευρώ ανά μεγαβατώρα.

To πετρέλαιο θέρμανσης και το φυσικό αέριο έχουν ακόμη ένα πλεονέκτημα φέτος σε σχέση με το ηλεκτρικό ρεύμα: εφόσον αυτοί που θα το επιλέξουν πληρούν τα εισοδηματικά κριτήρια (εκτιμάται ότι θα τα πληρούν τουλάχιστον 1,2 εκατομμύριο νοικοκυριά) θα λάβουν και το προσαυξημένο κατά 16% σε σχέση με πέρυσι επίδομα θέρμανσης. Αντιθέτως, με το ρεύμα επίδομα θέρμανσης δεν υπάρχει, ενώ ούτε θα προβλεφθεί power pass για τον φετινό χειμώνα, δεδομένου ότι η επιδοματική πολιτική του ρεύματος εξαντλείται στο ποσό της μηνιαίας επιδότησης που αποτυπώνεται κάθε μήνα στον λογαριασμό του ηλεκτρικού ρεύματος.

Ρευστή κατάσταση

Αυτό που πρέπει να γίνει κατανοητό από τα νοικοκυριά είναι ότι οι ισορροπίες που έχουν διαμορφωθεί αυτή τη στιγμή αποτελούν σε πολύ μεγάλο βαθμό «φωτογραφία της στιγμής» ή, για την ακρίβεια, «φωτογραφία του Οκτωβρίου». Το τι θα γίνει από τον Νοέμβριο και μετά –δηλαδή στην κρίσιμη περίοδο που ο υδράργυρος θα έχει αρχίσει να υποχωρεί και οι καταναλώσεις να αυξάνουν– εξαρτάται σε πολύ μεγάλο βαθμό από τις εξελίξεις στα διεθνή χρηματιστήρια και ειδικά σε αυτό του φυσικού αερίου. Για τη μόνη πηγή θέρμανσης που μπορεί ένα νοικοκυριό να «κλειδώσει» τιμή από τον Οκτώβριο είναι το πετρέλαιο θέρμανσης. Αυτό γίνεται με την αγορά μεγάλης ποσότητας καυσίμου εφόσον κριθεί ότι η τιμή κατά την έναρξη της σεζόν θα είναι συμφέρουσα (προς το παρόν το πετρέλαιο στις διεθνείς αγορές κινείται πτωτικά υπό τον φόβο της ύφεσης). Για το φυσικό αέριο, όλα εξαρτώνται από τις εξελίξεις στο χρηματιστήριο του Αμστερνταμ αλλά και τις αποφάσεις που θα λάβει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για να συγκρατήσει την τιμή του αερίου. Επίσης, πρέπει να ληφθεί υπόψη η εκτίμηση του οικονομικού επιτελείου ότι με τα 9 λεπτά οριζόντιας επιδότησης που δίδονται για τον Οκτώβριο, πρακτικά εξαντλούνται τα περιθώρια. Αυτό σημαίνει ότι αν ανέβει η τιμή του φυσικού αερίου πάνω από τα επίπεδα των 185 ευρώ που βρίσκεται σήμερα, δεν είναι καθόλου αυτονόητο ότι θα ανέβει και η επιδότηση. Πρακτικά, λοιπόν, αν το φυσικό αέριο είναι σήμερα «κοντά» με το πετρέλαιο θέρμανσης, δεν είναι καθόλου δεδομένο ότι το ίδιο θα συμβαίνει και τους επόμενους μήνες. Για το ρεύμα, από την άλλη, πρόθεση είναι η τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας να συγκρατηθεί στα επίπεδα του Οκτωβρίου (περίπου 25 λεπτά θα βγαίνει η τελική τιμή για νοικοκυριό που θα καταναλώνει πάνω από 500 κιλοβατώρες ανά μήνα), αλλά και αυτό εξαρτάται από το αν θα υπάρχουν τα διαθέσιμα δημοσιονομικά περιθώρια και το ποια θα είναι η κατάσταση στο Χρηματιστήριο Ενέργειας.

Μεγάλο το κόστος της ανεπαρκούς μόνωσης της κατοικίας

Οποια πηγή θέρμανσης και αν επιλέξει το νοικοκυριό, αν το διαμέρισμα ή η μονοκατοικία δεν έχει επαρκή μόνωση, το τελικό κόστος θα είναι έως και 70% υψηλότερο. Και αν μάλιστα γίνει και λάθος επιλογή με βάση τα νέα δεδομένα που έχουν διαμορφωθεί –δηλαδή χρησιμοποιηθεί ως πηγή θέρμανσης το ρεύμα και το απλό ηλεκτρικό καλοριφέρ–, το τελικό κόστος για ολόκληρο τον χειμώνα μπορεί να εκτοξευτεί ακόμη και πάνω από 3.000 ευρώ, ακόμη και για ένα απλό διαμέρισμα των 100 τετραγωνικών.
Για να μπορέσει το νοικοκυριό να κάνει τις σωστές επιλογές και τις συγκρίσεις πρέπει να έχει υπόψη του ότι ένα σωστά μονωμένο διαμέρισμα μπορεί να χρειάζεται 45-50 θερμικές κιλοβατώρες ανά τετραγωνικό μέτρο για ολόκληρη τη σεζόν, και ένα αντίστοιχο μη μονωμένο διαμέρισμα (με παράθυρα που μπάζουν αέρα, χωρίς θερμοπρόσοψη ή μόνωση στους τείχους κ.λπ.) μπορεί να απαιτεί ακόμη και 150 κιλοβατώρες ανά τετραγωνικό μέτρο. Με βάση αυτό το δεδομένο, ο υπολογισμός του κόστους θέρμανσης για ολόκληρη τη σεζόν προκύπτει ανάλογα με την πηγή θέρμανσης που θα επιλεγεί.
• Το πετρέλαιο θέρμανσης θα πωλείται προς 1,3 ευρώ το λίτρο στο ξεκίνημα της σεζόν, ενδεχομένως και χαμηλότερα. Αρα, με τιμή κιλοβατώρας στα 11-12 λεπτά το μονωμένο διαμέρισμα των 100 τετραγωνικών θα μπορεί να βγάζει τη σεζόν με πετρέλαιο αξίας 550 ευρώ (χωρίς να συνυπολογίζεται το επίδομα θέρμανσης), ενώ για το μη μονωμένο το κόστος θα ξεπερνάει τα 1.750 ευρώ.
• Στο φυσικό αέριο, με τελική τιμή κιλοβατώρας 13 λεπτά μετά την αφαίρεση της οριζόντιας επιδότησης των 9 λεπτών, το κόστος ξεπερνάει τις 2.150 ευρώ για το μη μονωμένο διαμέρισμα και περιορίζεται κάτω από τα 700 ευρώ για το μονωμένο. Οι υπολογισμοί προϋποθέτουν βέβαια ότι η τιμή του φυσικού αερίου δεν θα ξεπεράσει τα σημερινά επίπεδα των 180-190 ευρώ.
• Στο ρεύμα –ειδικά με τις απλές συσκευές– θέλει ιδιαίτερη προσοχή. Το μονωμένο σπίτι θα χρειαστεί 1.150 ευρώ αν χρησιμοποιηθούν ηλεκτρικές σόμπες και περίπου τα μισά αν χρησιμοποιηθούν κλιματιστικά inverter. Για τα μη μονωμένα σπίτια, τα ποσά που προαναφέρθηκαν, υπερδιπλασιάζονται.

Δύσκολες οι συνελεύσεις στις πολυκατοικίες

Οι γενικές συνελεύσεις στις πολυκατοικίες με θέμα τη λειτουργία της κεντρικής θέρμανσης φέτος έχουν ήδη ξεκινήσει να προγραμματίζονται. Τα βασικά ερωτήματα που τίθενται ή θα τεθούν είναι τα εξής: θα υπάρξει αντικατάσταση του καυστήρα ώστε να γίνει πράξη η επιστροφή από το φυσικό αέριο στο πετρέλαιο; Θα περιοριστούν οι ώρες λειτουργίας της κεντρικής θέρμανσης ή θα κλείσει η κεντρική θέρμανση εντελώς ώστε το κάθε διαμέρισμα να ακολουθήσει τον δικό του δρόμο. Οι αποφάσεις λαμβάνονται με πλειοψηφία. Αλλωστε, ειδικά σε περιπτώσεις που η πλειοψηφία ζητήσει τη διακοπή της κεντρικής θέρμανσης, η μειοψηφία δεν θα μπορεί να ακολουθήσει εύκολα διαφορετικό δρόμο καθώς αυτομάτως θα προκύψει το θέμα της πληρωμής των κοινοχρήστων αλλά και της έμμεσης ωφέλειας αυτών που θα θελήσουν να μη λειτουργήσει η κεντρική θέρμανση.
Η μετατροπή της κεντρικής θέρμανσης ώστε να λειτουργήσει με πετρέλαιο και όχι με φυσικό αέριο δεν αναμένεται να προχωρήσει παρά σε εξαιρετικά μεμονωμένες περιπτώσεις πολυκατοικιών οι οποίες αν και επένδυσαν στον εξοπλισμό για το φυσικό αέριο, κράτησαν παράλληλα και την υποδομή του πετρελαίου. Χωρίς αυτή την υποδομή (κυρίως καυστήρας, δεξαμενή πετρελαίου και εργασία εγκατάστασης) απαιτείται να γίνει μια επένδυση αρκετών χιλιάδων ευρώ για μια μέση πολυκατοικία 12-15 διαμερισμάτων. Αυτό σημαίνει ένα εφάπαξ κόστος στα κοινόχρηστα που μπορεί να ξεπερνάει τα 250-300 ευρώ ανά διαμέρισμα. Αυτό το ποσό, τουλάχιστον με τα στοιχεία που υπάρχουν για τον Οκτώβριο, δεν είναι δεδομένο ότι θα αποσβεστεί από τα νοικοκυριά εφόσον το καταβάλλουν, καθώς με την οριζόντια επιδότηση της τιμής του φυσικού αερίου κατά 9 λεπτά ανά κιλοβατώρα, η τιμή του φυσικού αερίου με την αντίστοιχη του πετρελαίου έχει πλησιάσει αρκετά (περίπου 11-12 λεπτά το πετρέλαιο θέρμανσης και περίπου 13-14 λεπτά το φυσικό αέριο, ενώ αν τεθεί και θέμα διαφορετικής απόδοσης του κάθε καυσίμου, η διαφορά μικραίνει ακόμη περισσότερο).