Το μεγάλο σορτάρισμα του πετρελαίου

Εδώ και μερικούς μήνες η υψηλή τιμή των πετρελαίου και των παραγώγων του, βενζίνης, ντίζελ, κ.α., είναι ένας καθημερινός εφιάλτης για τους πολίτες, τις επιχειρήσεις και τις κυβερνήσεις, με τις πετρελαιοπαραγωγούς χώρες να αρνούνται να αυξήσουν την παραγωγή.

Μέσα σε αυτό το κλίμα, είναι πολύ εύκολο να ξεχάσει κανείς τι συνέβη πριν ακριβώς δύο χρόνια, όταν, στο τέλος της συνεδρίασης της 20ης Απριλίου 2020, το συμβόλαιο του αμερικανικού πετρελαίου (WTI) στα χρηματιστήρια εμπορευμάτων τρύπησε το έδαφος και καρφώθηκε στα μείον τριάντα επτά δολάρια και εξήντα τρία σεντς (-37,63).

Η αρχική εξήγηση για το φαινόμενο ήταν πως η προσφορά υπερέβη κατά πολύ τη ζήτηση, λόγω της έντονης ύφεσης που προκάλεσαν τα περιοριστικά μέτρα κατά της πανδημίας και του πολέμου τιμών που είχαν αρχίσει οι Σαουδάραβες και οι Ρώσοι πουλώντας το πετρέλαιό τους με επιθετικό τρόπο.

Θα μπορούσε να πει κανείς πως οι traders δεν ήξεραν τι να κάνουν το πετρέλαιο και άνοιξαν τρύπες στη γη για να το ξαναβάλουν μέσα. Ήταν όμως έτσι τα πράγματα ή μήπως έπαιξαν ρόλο και άλλοι παράγοντες; Στα ρεπορτάζ της εποχής διαβάζαμε για την ικανοποίηση των αξιωματούχων του χρηματιστηρίου πετρελαίου της Νέας Υόρκης, οι οποίοι υποστήριζαν πως το χρηματιστήριο λειτούργησε όπως ακριβώς θα έπρεπε, και για την αγανάκτηση ορισμένων αξιωματούχων πετρελαϊκών εταιρειών, οι οποίοι απαιτούσαν τη διεξαγωγή έρευνας λόγω των σοβαρών υπονοιών τους για χειραγώγηση της αγοράς.

Από την αρχή, πολλοί παράγοντες της αγοράς και δημοσιογράφοι ενδιαφέρθηκαν πολύ για τον ρόλο που έπαιξε μία ομάδα traders από την Αγγλία. Η ολιγομελής ομάδα, με συντονιστή έναν παλαίμαχο χρηματιστή του παλιού χρηματιστηρίου πετρελαίου του Λονδίνου (I.P.E, ή αλλιώς International Petroleum Exchange), κατάφερε να κερδίσει συνολικά (το άθροισμα των ατομικών κερδών των μελών) περίπου εξακόσια εξήντα εκατομμύρια δολάρια μέσα σε διάστημα λίγων ωρών, την 20ή Απριλίου 2020, δηλαδή την ημέρα που κατέρρευσε η τιμή του συμβολαίου αμερικανικού πετρελαίου.

Η ομάδα αυτή, με πυρήνα την Vega Capital London, και συνολικά δώδεκα μέλη, είχε το παρατσούκλι «Essex Boys» λόγω του ότι η έδρα των περισσότερων από αυτούς ήταν στο Essex, λίγο έξω από το Λονδίνο. Στις ερωτήσεις των δημοσιογράφων οι Essex Boys απαντούσαν υποστηρίζοντας πως η μεγάλη τους επιτυχία δεν είχε σχέση ούτε με τύχη με παράνομες ή απαγορευμένες δραστηριότητες, παρά μόνο με το γεγονός πως κατάλαβαν εγκαίρως πως η τιμή του πετρελαίου θα έπεφτε πολύ και έλαβαν τις σωστές χρηματιστηριακές αποφάσεις.

Αυτό όμως δεν έγινε πιστευτό από όλους τους «ενδιαφερόμενους» και κάποιοι τους κατηγόρησαν πως συνωμότησαν για να πιέσουν την τιμή του πετρελαίου προς τα κάτω και να κερδίσουν πολλά χρήματα έχοντας πουλήσει από νωρίς μεγάλο αριθμό συμβολαίων πετρελαίου.

Η κατηγορία, που κυκλοφορούσε ως φήμη, ήταν η εξής: τα μέλη της ομάδας συμφώνησαν, με άλλους συναλλασσόμενους στο χρηματιστήριο πετρελαίου της Νέας Υόρκης, να αγοράσουν από αυτούς πολλά συμβόλαια πετρελαίου στην τελευταία τιμή της ημέρας, την τιμή κλεισίματος όπως συνήθως λέμε. Αυτή είναι μία νόμιμη και πολύ συνηθισμένη πρακτική, και στην αγορά μετοχών και στην αγορά εμπορευμάτων.

Αυτό που δεν είναι νόμιμο είναι να προσπαθήσεις να σπρώξεις πολύ χαμηλά την τιμή του πετρελαίου, έτσι ώστε στο τέλος της ημέρα να καταφέρεις να αγοράσεις πολύ φθηνά. Οι κακές γλώσσες έλεγαν πως τα μέλη της ομάδας πρώτα πούλησαν πολλά συμβόλαια πετρελαίου, μετά συμφώνησαν να αγοράσουν πολύ πετρέλαιο στο τέλος της ημέρας και στη συνέχεια προσπάθησαν με συντονισμένες κινήσεις να σπρώξουν την τιμή του προϊόντος όσο πιο χαμηλά γινόταν.

Με λίγα λόγια, κατηγορήθηκαν για αυτό που ονομάζεται υποτιμητική κερδοσκοπία. Αν όντως το έκαναν, το έκαναν πολύ επιτυχημένα, αφού η τιμή του πετρελαίου κατέρρευσε και αυτοί στο τέλος της ημέρας αγόρασαν πολύ πετρέλαιο στη χαμηλότερη τιμή όλων των εποχών, αφού είχαν ήδη συμφωνήσει με τους πωλητές για τις συναλλαγές στην τιμή του κλεισίματος της ημέρας, πραγματοποιώντας τεράστια κέρδη.

Κάποιοι από αυτούς που έχασαν πολλά χρήματα εκείνη την ημέρα δεν κάθισαν με σταυρωμένα χέρια και προσέφυγαν δικαστικά εναντίον των Essex Boys. Mία εταιρεία εμπορίας μετάλλων και κοσμημάτων από τις ΗΠΑ, η Mish International Monetary τους κατηγόρησε πως συνωμότησαν για να ρίξουν την τιμή με αποτέλεσμα τη μεγάλη ζημιά της Mish, η οποία είχε αγοράσει πετρέλαιο εκείνη την ημέρα.

Η Mish International υποστήριξε πως η ομάδα κινήθηκε απόλυτα συντονισμένα, καθώς πάνω από το 96% πράξεων που έκαναν τα μέλη ήταν ίδιες μεταξύ τους. Επίσης, υποστήριξε πως για μεγάλο μέρος της συνεδρίασης της 20ής Απριλίου του 2020, τα μέλη της ομάδας έκαναν σχεδόν το 30% του όγκου συναλλαγών του χρηματιστηρίου.

Εννοείται βέβαια πως η Vega και οι Essex Boys αρνούνται τα πάντα. Πριν μερικές μέρες όμως, ένας δικαστής στο Σικάγο έδωσε το πράσινο φως για την άσκηση διώξεων εναντίον των οκτώ από τα δώδεκα μέλη της ομάδας.

Ο δικαστής εξέτασε τα μηνύματα που είχαν ανταλλάξει μεταξύ τους τα μέλη της ομάδας, κυρίως μέσω WhatsApp, και συμπέρανε πως η πιθανότητα να έχουν κινηθεί συντονισμένα μεταξύ τους με σκοπό να προκαλέσουν ακόμα μεγαλύτερη πτώση της τιμής του πετρελαίου είναι αρκετά σημαντική.

Κάποια μηνύματα ήταν ιδιαίτερα επιβαρυντικά, καθώς ο ένας πίεζε τον άλλον να συνεχίσει τις πωλήσεις έτσι ώστε να καταφέρουν να δουν αρνητικές τιμές στο πετρέλαιο. Από τα μηνύματα φάνηκε πως καθ’ όλη τη διάρκεια της χρηματιστηριακής συνεδρίασης, τα μέλη της ομάδας αντάλλασσαν συνεχώς πληροφορίες για τις κινήσεις τους, πράγμα που ενισχύει τις υπόνοιες για συντονισμένες κινήσεις που θυμίζουν την παράνομη πρακτική της χειραγώγησης.

Πιθανότατα λοιπόν, θα ξεκινήσει μία νέα διαδικασία που δεν αποκλείεται να οδηγήσει κάποια από τα μέλη της ομάδας στο εδώλιο του κατηγορουμένου. Είναι πολύ πρόωρο να πούμε το παραμικρό σχετικά με την εξέλιξη μίας πιθανής δίκης, μέσω της οποίας η Mish International και ίσως και άλλοι, θα προσπαθήσουν να πάρουν αποζημίωση από τα Essex Boys.

Είναι όμως σχεδόν βέβαιο πως αν γίνει τελικά δίκη και υπάρξει κάποιου είδους καταδίκη, σε λίγα χρόνια θα δούμε μία σχετική κινηματογραφική ταινία.

Επίσης, είναι απόλυτα βέβαιο πως σε αντίθεση με τους Essex Boys, οι οποίοι μπορεί να έριξαν την τιμή του πετρελαίου κάτω από το μηδέν, το καρτέλ των παραγωγών πετρελαίου, ο γνωστός μας ΟΠΕΚ +, δεν πρόκειται να βρεθεί ποτέ κατηγορούμενο για την οικονομική αφαίμαξη που προκαλεί στους πολίτες, τις επιχειρήσεις και τις κυβερνήσεις ανά τον κόσμο, με τη συντονισμένη (και δυστυχώς επιτυχημένη μέχρι τώρα), προσπάθειά τους να κρατήσουν την τιμή του πετρελαίου πάνω από τα 100 δολάρια/βαρέλι και να συνεχίσουν να εισπράττουν καθημερινά πολλά δισεκατομμύρια δολάρια.

Η ειρωνεία εδώ είναι πως δεν χρειάζεται κανείς να διαβάσει τα μηνύματα που ανταλλάσσουν μεταξύ τους τα μέλη του καρτέλ, αφού δεν έχουν κρύψει ποτέ το ότι ενεργούν συντονισμένα και με συγκεκριμένο σκοπό.

(του Σπύρου Αλεξόπουλου, liberal.gr)