Μορατόριουμ αναζητά η Ευρώπη για να ρίξει δραστικά τις τιμές στο φυσικό αέριο – Η πρόταση Μητσοτάκη και οι αστερίσκοι για την εφαρμογή της

www.energypress.gr – Γιώργος Φιντικάκης –10 03 2022 | 07:44

Η Ευρώπη ξυπνάει από τον εφιάλτη της και αναζητά το δικό της «Μπρέτον Γούντς» στην ενέργεια, δηλαδή μια νέα τάξη πραγμάτων μετά το τέλος του πολέμου στην Ουκρανία. Την αφύπνιση επιβεβαιώνουν το προ ημερών πακέτο «Repower EU» που σημαίνει «λιγότερο αέριο από τη Ρωσία αλλά και λιγότερο αέριο γενικώς», προτάσεις για πλαφόν στην τιμή, όπως αυτή του Κυρ.Μητσοτάκη, καθώς και άλλες που αναμένεται να παρουσιαστούν κατά τη σημερινή άτυπη Σύνοδο Κορυφής στο Παρίσι.

Αποφάσεις μπορεί να ληφθούν σε δεύτερο χρόνο, ωστόσο οι φωνές του Νότου που μήνες τώρα συναντούσαν τον τοίχο του Βορρά, βρίσκουν ολοένα και πιο ευήκοα ώτα για τον απλούστατο λόγο ότι η πολιτική πίεση από τους πολίτες προς τις κυβερνήσεις αυξάνεται. Η εργαλειοποίηση των τιμών από τη Ρωσία και η μεγάλη διάρκεια της κρίσης έχει ως αποτέλεσμα αυτή να χτυπάει πλέον και τους βορειοευρωπαίους που μέχρι πρότινος έβγαιναν αλώβητοι, μακριά από λογαριασμούς – φωτιά, και δεν υπέφεραν όπως ο Νότος, προστατευμένοι από κλειδωμένες τιμές μέσα από μακροχρόνιες συμβάσεις. Τα συμβόλαια αυτά όμως σιγά – σιγά εκπνέουν.

Το μπαράζ ειδήσεων μέσα σε λίγα 24ωρα, όπως το σχέδιο της ΕΕ για γενναία μείωση των ποσοτήτων ρωσικού αερίου, η χρηματοδότηση της στήριξης των καταναλωτών μέσω ενός ευρω-ομολόγου και η φορολόγηση των «ουρανοκατέβατων κερδών», επιβεβαιώνουν ότι κάτι κινείται.

Η Ευρώπη ψάχνει να βρει τη νέα ενεργειακή τάξη πραγμάτων μετά τον πόλεμο, ένα από τα βασικά ζητήματα που θα απασχολήσουν τη σημερινή Σύνοδο, όπου αναμένεται να συζητηθεί και η πρόταση Μητσοτάκη για πλαφόν στις τιμές του ολλανδικού χρηματιστηρίου (TTF). Δίχως να αναμένεται άμεση λήψη αποφάσεων, εντούτοις οι πρώτες αντιδράσεις, όπως η αναφορά του εκπροσώπου της Κομισιόν Eric Mamer ότι τα προσωρινά όρια τιμών, είναι ανάμεσα στα μέτρα που εξετάζονται, καθώς και η αντίστοιχη δήλωση της CEO της Engie Κάθριν ΜακΓκρέγκορ, δείχνουν ότι η ελληνική πρόταση ή κάποια παραλλαγή της, βρίσκεται στο τραπέζι.

Σύμφωνα με την ελληνική πρόταση, σημείο αναφοράς για το πλαφόν θα είναι η ιστορικά υψηλότερη τιμή αερίου πριν τη κρίση, με τον πρωθυπουργό, να αναφέρεται χθες στα 30 ευρώ/ MWh του Φεβρουαρίου 2021. Τιμή όμως αερίου 30 ευρώ μεταφράζεται σε 90 ευρώ / MWh τιμή χονδρικής για το ρεύμα στην Ελλάδα. Αν και πρώιμο να μιλά κανείς με νούμερα, τυχόν αποδοχή της ελληνικής πρότασης από τις Βρυξέλλες, θα οδηγούσε σε μια μείωση κατά 74% στο ρεύμα, αφού σήμερα η χονδρεμπορική βρίσκεται στα 349,80 ευρώ/ MWh.

Θα δεχθούν το πλαφόν οι πωλητές; 

Πόσο ρεαλιστικό είναι ένα πλαφόν τιμών σε ένα ευρωπαϊκό χρηματιστήριο εμπορευμάτων; Δεν είναι ανέφικτο, απαντούν κύκλοι της αγοράς, η Κομισιόν θα μπορούσε να το επιβάλει στο ολλανδικό χρηματιστήριο, άλλωστε ασυνήθιστες εποχές επιβάλλουν ασυνήθιστα μέτρα.

Το ερώτημα ωστόσο είναι άλλο. Ποιός διαβεβαιώνει ότι ακόμη και αν η Ευρώπη καθορίσει ένα ανώτατο όριο, αυτό θα το δεχτούν οι πωλητες του συγκεκριμένου commodity και θα της πουλήσουν τις ποσότητες που χρειάζεται; Τις τιμές δεν τις καθορίζει μόνο η ζήτηση αλλά και η προσφορά. Κάθε ποσότητα φυσικού αερίου που διακινείται στην Ευρώπη έχει σύνδεση με το δείκτη TTF, ανεξαρτήτως παραγωγού. Ακόμη και η Gazprom πουλάει σε τιμές συνδεδεμένες με τον ολλανδικό κόμβο. Και μπορεί για παράδειγμα η Νορβηγία, εφόσον πιεζόταν πολιτικά από την Ευρώπη αλλά και από χώρες γειτνιάζουσες της Ρωσίας, να δεχόταν να πουλήσει φυσικό αέριο με διατίμηση, ποιός διαβεβαιώνει ωστόσο ότι παρόμοια στάση θα τηρούσε και το Αζερμπαϊτζάν;

Στον αντίποδα βέβαια, ζούμε την απαρχή μιας ευρύτερης αναδιάταξης του ενεργειακού χάρτη με επίκεντρο την ευρωπαϊκή αγορά. Οι παίκτες LNG βλέπουν σημαντικές ευκαιρίες αύξησης των μεριδίων τους στην ευρωπαϊκή αγορά, μετά την απόφασή της τελευταίας να περιορίσει από φέτος κιόλας κατά 2/3 το φυσικό αέριο που αγοράζει. Αυξάνοντας κατακόρυφα τους όγκους πώλησης του δικού του προϊόντος στην Ευρώπη θα βγουν κερδισμένοι, ακόμη και αν το διαθέσουν σε αρκετά χαμηλότερη τιμή. Και σίγουρα η ευρωπαϊκή ηγεσία, προτού ανακοινώσει προχθες το «Repower EU» και τη πρόθεση της να απεξαρτηθεί σταδιακά από τα 155 bcm του ρωσικού φυσικού αερίου, έχει προχωρήσει σε συμφωνίες ή βρίσκεται σε προχωρημένες ζυμώσεις με μεγάλους παραγωγούς από ΗΠΑ, Κατάρ και αλλού.

Σε κάθε περίπτωση τις επόμενες ημέρες θα διαφανεί πόσο καλά επεξεργασμένη ήταν η ευρωπαϊκή πρόταση και τι τύχη θα έχουν πρωτοβουλίες, όπως η ελληνική, η οποία σημειωτέον έτυχε χθες της στήριξης της γαλλικής Engie, της πρώην GDF. Τι κίνητρο μπορεί να έχει μια από τις μεγαλύτερες εταιρείες στο trading αερίου να θέλει την επιβολή πλαφόν στις τιμές; Η Engie, όπως και άλλοι διεθνείς παίκτες, έχει κλειδώσει συμφωνίες προμήθειας φυσικού αερίου με μεγάλους παραγωγούς σε TTF. Αν επιβληθεί πλαφόν στις τιμές του ολλανδικού κόμβου, τότε εταιρείες όπως η Engie αποφεύγουν τον κίνδυνο ενός default στα συμβόλαιά τους. Αυτά, όντας συνδεδεμένα με το δείκτη TTF, θα συνεχίσουν να ισχύουν, έστω με άλλους όρους.