Άρθρο του Μιχάλη Κιούση Προέδρου της Ομοσπονδίας Βενζινοπωλών Ελλάδος (O.B.E.) στο Greek energy 2021- Τα χρονίζοντα προβλήματα και το μέλλον για τα πρατήρια καυσίμων.
Η φαινομενική ηρεμία που επικράτησε τα λίγα τελευταία χρόνια στον κλάδο των πρατηρίων της λιανικής εμπορίας καυσίμων, άρχισε να δείχνει και πάλι τις παθογένειες και τα χρονίζοντα προβλήματά της, ενώ παράλληλα «έσκασαν» και καινούρια που άπτονται των νέων τεχνολογιών κίνησης των οχημάτων.
Η οικονομική κρίση κτύπησε τον κλάδο τόσο με τις μειώσεις της κατανάλωσης, ιδίως στο πετρέλαιο θέρμανσης, όσο και με τη μείωση των οικογενειακών μονάδων πρατηρίων. Πράγματι, ο αριθμός των πρατηρίων ήταν μειωμένος κατά 2.000 στην έξοδο από τα μνημόνια. Ταυτόχρονα σημειώθηκε εσωτερική αναδιάρθρωση της ιδιοκτησίας με μείωση των επαγγελματικών – οικογενειακών μονάδων και αύξηση των εταιρικών πρατηρίων και πρατηρίων άγνωστης προέλευσης κεφαλαίων που ήρθαν ως «επένδυση» και διακρίνονται με «φθηνές τιμές» που προκαλούν ερωτηματικά.
Η πανδημία επέδρασε, το 2020, με έναν περίεργο τρόπο αφού συνέπεσε με κάθετη πτώση των διεθνών τιμών καυσίμων που για ένα διάστημα αύξησε τις καταναλώσεις και την αποθεματοποίηση πετρελαίου θέρμανσης – μετά από παράταση της ημερομηνίας λήξης της χειμερινής περιόδου μειωμένου ΕΦΚ. Το αποτέλεσμα ήταν τα πρατήρια να μη περιληφθούν στις πληττόμενες επιχειρήσεις και να μην ισχύσουν γι αυτά οι ενισχύσεις άλλων κλάδων. Την επόμενη περίοδο όμως οι προαγορές και το lockdown έπληξαν τη νέα κατανάλωση κάτι που εμφανίστηκε με μια πτώση γύρω στο 20% κατά τους πρώτους μήνες του 2021.
Από τα χρονίζοντα προβλήματα, επισημαίνουμε, για μια ακόμη φορά, ότι παρά τη μείωση του λαθρεμπορίου για αντικειμενικούς λόγους και την ένταση των ελέγχων από τις αρχές, εξακολουθεί να εμφανίζεται με διάφορες μορφές, ιδίως με τη μορφή «φθηνών τιμών». Ομοίως επανεμφανίζεται η νοθεία όπως έδειξαν οι αποκαλύψεις μεγάλων ποσοτήτων υλικών νόθευσης στην προσπάθεια εισαγωγής τους στην Ελλάδα, ενώ οι εικονικές εξαγωγές, οι «λοξοδρομήσεις» ναυτιλιακού πετρελαίου και οι ελλειμματικές παραδώσεις στους καταναλωτές δεν έχουν παταχθεί.
Η βασική αιτία της επιβίωσης αυτών των παραβατικών συμπεριφορών είναι η πρόκληση απόκτησης μεγάλων κερδών από την αποφυγή των υψηλών Ειδικών Φόρων Κατανάλωσης (ΕΦΚ). Η Ομοσπονδία Βενζινοπωλών Ελλάδος από την αρχή της ραγδαίας αύξησης των ΕΦΚ στα καύσιμα, ως εύκολος τρόπος συλλογής κρατικών εσόδων, προειδοποίησε πολλές φορές ότι θα προκαλέσει σειρά παρενέργειες με πρώτη την λαθρεμπορία και το παρεμπόριο και ταυτόχρονα τη μείωση οικονομικών δραστηριοτήτων καθώς και κοινωνικών δραμάτων όπως η απώλεια συμπολιτών μας από αδυναμία αγοράς πετρελαίου θέρμανσης.
Δυστυχώς, παρότι η κυβέρνηση έχει προχωρήσει σε μειώσεις άλλων φορολογικών συντελεστών, ακόμη δεν έχει θέσει υπό μελέτη τους ΕΦΚ ώστε να εκλογικευθούν. Γιατί δεν είναι καθόλου λογικό η χώρα μας με τα χαμηλά, από την κρίση και την πανδημία, εισοδήματα στην ΕΕ να φιγουράρει στις υψηλότερες τιμές καυσίμων, όπως δείχνει το Παρατηρητήριο τιμών της ΕΕ των 27 (3η υψηλότερη τιμή στην αμόλυβδη – 95, στις 5/5/2021!).
Να σημειώσουμε εδώ ότι, παρά τις περί του αντιθέτου αντιλήψεις που διαδίδουν διάφορα μέσα ενημέρωσης για «πακτωλό κερδών» των πρατηριούχων, ιδίως προβάλλοντας επιλεκτικά κάποιες υψηλές τιμές πρατηρίων, η πραγματικότητα είναι ακριβώς αντίθετη. Το πρατήριο σήμερα, με τα ισχνά ποσοστά κέρδους και τον πολύ χαμηλό μέσο αριθμό πελατών, είναι αδύνατο να επιβιώσει οικονομικά μόνο από τα καύσιμα. Έτσι, αναγκάζεται να επενδύει συνεχώς και σε άλλες δραστηριότητες για να επιβιώσει. Για του λόγου το αληθές, στην αμόλυβδη – 95 και σύμφωνα με το Δελτίο Τιμών του Παρατηρητήριου Υγρών Καυσίμων της 14ης Μαΐου 2021, παρατηρούνταν τα εξής ποσοστά κέρδους ανά λίτρο, τα οποία μοιράζονταν 3 κλάδοι εταίροι στης αγοράς, εταιρείες, μεταφορείς, πρατήρια και η σχέση με τους άλλους συντελεστές διαμόρφωσης της τιμής:
• Αμόλυβδη -95: μεικτό κέρδος εταιρειών, μεταφορέων, πρατηρίων: 6,39 % φόροι: 63,71%, διυλιστήρια 25,90%.
• Πετρέλαιο κίνησης : μεικτό κέρδος εταιρειών, μεταφορέων, πρατηρίων 12,07%: φόροι: 51,21%, διυλιστήρια 36,72%.
Νέες τεχνολογίες. Ευκαιρία ή κίνδυνος;
Η ΟΒΕ ποτέ δεν στάθηκε, ούτε απέναντι στις νέες τεχνολογίες που αναπτύσσουν την οικονομία και βελτιώνουν τη ζωή των πολιτών, ούτε είχε στενή συντεχνιακή, αναχρονιστική αντίληψη γι αυτές, έστω και αν εμφανιζόταν ως απειλή για το επάγγελμα.
Ο λόγος είναι για τα νέα καύσιμα που τον τελευταίο καιρό παρουσιάζονται ως οικολογικά, ιδίως με τη μορφή της ηλεκτροκίνησης. Πέρα από την λανθάνουσα άποψη ότι ο ηλεκτρισμός που μεταφορτώνεται είναι «πράσινη ενέργεια», ενώ για την παραγωγή του υπάρχει σημαντική επιβάρυνση του περιβάλλοντος, κατά μια μονομερή κυβερνητική λογική παρέχονται κίνητρα τεχνητής αύξησης της αγοράς ηλεκτροκίνητων οχημάτων χωρίς να σχεδιάζεται ταυτόχρονα και η μετάβαση των πρατηρίων σε μια νέα εποχή με νέες υπηρεσίες για τα οχήματα και τους καταναλωτές. Και αύριο μπορεί να ευρεθούν καύσιμα εντελώς οικολογικά αλλά αυτό δεν θα απαλλάξει τους κατόχους οχημάτων από την ανάγκη αυξημένων υπηρεσιών υποστήριξής τους.
Για τον κλάδο μας, κάθε οικονομικός, εκσυγχρονιστικός σχεδιασμός πρέπει να συνοδεύεται από ολιστικό σχεδιασμό αντιμετώπισης των παράπλευρων παρενεργειών ώστε η ανάπτυξη ενός κλάδου να μην είναι μονομερής σε βάρος άλλων κλάδων αλλά με συνδυασμένο εκσυγχρονισμό να οδηγεί σε εναλλακτική ανάπτυξη όλων των κλάδων. Γιατί, δεν μπορεί ποτέ να υπάρξει ανάπτυξη αν δεν είναι ανθρωποκεντρική και δεν σχεδιάζεται με ίδια ευαισθησία για όλους τους συντελεστές της οικονομίας.
Πιστεύουμε ότι με την ομαλοποίηση των καταστάσεων από την κρίση της πανδημίας, η κυβέρνηση θα σκύψει στα φλέγοντα προβλήματα της λιανικής αγοράς καυσίμων, ώστε να εφαρμοστούν πολιτικές ομαλοποίησης και εξυγίανσης και να σχεδιαστεί η σύγχρονη μελλοντική μορφή της. Μόνο έτσι θα μπορέσουμε να μιλάμε για νέα εποχή και πρατήρια του μέλλοντος. ■
Greek Energy 2021
Ειδική έκδοση για τους κλάδους και τις επιχειρήσεις Ενέργειας στην ελληνική αγορά
ENERGYPRESS.GR