Κώστας Δεληγιάννης 14 05 2021 | 07:53 energypress.gr

Σημαντικές είναι οι προοπτικές να αποκτήσει ακόμη μεγαλύτερο ελληνικό «χρώμα» η ενεργειακή αγορά της Βόρειας Μακεδονίας, με τη συμμετοχή ελληνικών εταιρειών σε έργα και επενδύσεις που θα συμβάλουν στη διαφοροποίηση των πηγών τροφοδοσίας της γειτονικής χώρας, αλλά και στην «πράσινη» στροφή του ενεργειακού της μίγματος. Καταλύτης είναι τα σχέδια της Βόρειας Μακεδονίας για μείωση της εξάρτησης από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα, καθώς και για ελάττωση των εκπομπών CO2. Στόχοι που «μεταφράζονται» σε επενδυτικές ευκαιρίες για τους εγχώριους ενεργειακούς Ομίλους, οι οποίοι έχουν βλέψεις για επέκταση των δραστηριοτήτων τους εκτός των συνόρων. 

Τις προοπτικές αυτές ανέδειξαν οι δηλώσεις χθες στην Αθήνα του πρωθυπουργού της Βόρειας Μακεδονίας, Ζόραν Ζάεφ, ο οποίος μίλησε για άμεσο επικείμενο deal για επαναλειτουργία του αγωγού Θεσσαλονίκης-Σκοπίων των ΕΛΠΕ. «Είμαστε στο τελικό στάδιο των επαφών με τα Ελληνικά Πετρέλαια για τη λειτουργία του αγωγού πετρελαίου. Σήμερα το πρωί είχαμε την τελευταία σύσκεψη σε υψηλό επίπεδο, ο Αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, αρμόδιος για τις Οικονομικές Υποθέσεις και οι εκπρόσωποι της εταιρείας θα χρειαστεί να προσδιορίσουν τα συγκεκριμένα δεδομένα», σημείωσε χαρακτηριστικά, προσερχόμενος στο Μέγαρο Μαξίμου για τη συνάντησή του με τον Έλληνα πρωθυπουργό. 

Όπως πρόσθεσε, «η ιδέα είναι μέχρι το τέλος Μαΐου να έχουμε μια τελική συμφωνία μαζί τους και να ξεκινήσει η λειτουργία αυτού του σημαντικού αγωγού». Ενός έργου που, σύμφωνα με τον κ. Ζάεφ, θα δώσει την ευκαιρία στα Ελληνικά Πετρέλαια να διοχετεύσουν επίσης πετρέλαιο στη Σερβία, στο Κόσοβο και στην ευρύτερη περιοχή. 

Η συγκεκριμένη αναφορά «φωτογραφίζει» την πρόταση των ΕΛΠΕ που, όπως έχει γράψει το energypress, συνδυάζει την επαναλειτουργία του αγωγού μεταξύ άλλων με τη μετατροπή των πρώην διυλιστηρίων ΟΚΤΑ σε hub πετρελαιοειδών για τη διακίνηση προϊόντων προς τα δυτικά Βαλκάνια. Την ίδια στιγμή που, η μεταφορά των πετρελαϊκών προϊόντων έως τη Βόρεια Μακεδονία μέσω του αγωγού, και όχι μέσω βυτιοφόρων όπως γίνεται από το 2013 που «πάγωσε» η λειτουργία του, θα μειώσει το κόστος και θα δώσει λύση και στα θέματα λαθρεμπορίου. 

Υπενθυμίζεται ότι, μέσω της ΟΚΤΑ, θυγατρικής τους στη χώρα, τα ΕΛΠΕ λειτουργούν 27 πρατήρια βενζίνης στη Βόρεια Μακεδονία. Παράλληλα, ο ελληνικός πετρελαϊκός όμιλος δραστηριοποιείται και στη Βουλγαρία, τη Σερβία και το Μαυροβούνιο, διαθέτοντας συνολικά στην περιοχή περισσότερα από συνολικά 200 πρατήρια υγρών καυσίμων. 

Αξίζει να σημειωθεί πως στο «κάδρο» πιθανών ενεργειακών επενδύσεων στη γειτονική χώρα, ο Κ. Ζάεφ έβαλε και τη Mytilineos. Όπως ανέφερε, η Βόρεια Μακεδονία βρίσκεται σε διαπραγματεύσεις με την ελληνική εταιρεία για τη μονάδα ηλεκτροπαραγωγής με καύσιμο φυσικό αέριο στην πρωτεύουσα Σκόπια. Ωστόσο, οι επαφές των δύο πλευρών φαίνεται να βρίσκονται σε διερευνητικό επίπεδο. 

Προς την κατεύθυνση πάντως διαφοροποίησης των οδεύσεων ενεργειακής τροφοδοσίας, στοχεύει και το σχέδιο για τον διασυνδετήριο αγωγό φυσικού αερίου Ελλάδας-Βορείου Μακεδονίας. Για την Βόρεια Μακεδονία, το έργο θα σημάνει την άρση του ρωσικού μονοπωλίου, την πρόσβαση σε καύσιμο με ανταγωνιστικές τιμές, και την ενίσχυση της ασφάλεια εφοδιασμού της. Για την Ελλάδα, θα αποτελέσει ένα ακόμη βήμα για τη μετατροπή της σε gas hub, ώστε να αποκτήσει ακόμη μεγαλύτερο ρόλο ως «πύλη εισόδου» φυσικού αερίου για τα κράτη της ευρύτερης περιοχής. 

Όπως ανέφερε στο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών ο υπουργός Ενέργειας, Κ. Σκρέκας, η Διακυβερνητική Συμφωνία είναι κατά 99% έτοιμη και εκκρεμεί η έγκριση των ευρωπαϊκών αρχών. «Πράσινο φως» που, σύμφωνα με πληροφορίες, μπορεί να δοθεί ακόμη και μέχρι το τέλος του τρέχοντος μήνα, ώστε με την υπογραφή της  Διακυβερνητικής να ανοίξει ο δρόμος για τα market test των δύο Διαχειριστών. Το χρονοδιάγραμμα της κρατικής Εταιρείας Αξιοποίησης Ενεργειακών Πόρων της Βόρειας Μακεδονίας (NER) είναι να πραγματοποιήσει το market test το καλοκαίρι, ενώ η αντίστοιχη δοκιμή αγοράς από τον ΔΕΣΦΑ τοποθετείται το φθινόπωρο. 

Στο ίδιο πλαίσιο ενεργειακής συνεργασίας, αλλά με επένδυση αυτή τη φορά σε υποδομές στη χώρα μας, εντάσσεται η συμφωνία της AD ESM (κρατικής επιχείρησης ηλεκτρισμού της Βορείου Μακεδονίας) για τη συμμετοχή της στη μονάδα φυσικού αερίου 662 Μεγαβάτ που αναπτύσσει στην Αλεξανδρούπολη ο Όμιλος Κοπελούζου, καθώς και της NER για συμμετοχή της Βόρειας Μακεδονίας στην Gastrade, φορέα υλοποίησης του FSRU Αλεξανδρούπολης. 

«Θα μας αναλογεί το 10% του τερματικού σταθμού αερίου και το 25% της μονάδας παραγωγής. Αυτό το 25% αντιστοιχεί στο 1/4 της συνολικής μας παραγωγής ενέργειας, κάτι πολύ σημαντικό για εμάς», σημείωσε χθες ο κ. Ζάεφ, σχολιάζοντας τις δύο συμφωνίες. Υπενθυμίζεται ότι η λήψη της τελικής επενδυτικής απόφασης για τη μονάδα αερίου αναμένεται στο διάστημα Ιουνίου-Ιουλίου, με την εταιρεία να αναμένει μέσα στο επόμενο διάστημα να υπάρξει το πλαίσιο για την αποζημίωση επάρκειας ισχύος.

Την ίδια στιγμή, η ΔΕΗ (μαζί με την Archirodon) δίνει το «παρών» στον κατάλογο των 9 σχημάτων που πέρασαν στη δεύτερη φάση του διαγωνισμού για τον υδροηλεκτρικό σταθμό του Cebren, ισχύος 333-458 MW και προϋπολογισμού 500-600 εκατ. ευρώ. Η ΔΕΗ δίνει επίσης το παρών στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας της γειτονικής χώρας, μέσω της εταιρείας EDS που εξαγόρασε το 2018.