Αγορά υγραερίου κίνησης: Απροστάτευτος καταναλωτής και αθέμιτες πρακτικές το “σήμα κατατεθέν” – Προτάσεις για αντιστροφή της κατάστασης

15 10 2020 | 07:30 Μιχάλης Μαστοράκης energypress.gr

Έντονη παραβατικότητα παρατηρείται στην αγορά του υγραερίου κίνησης σε συνδυασμό με έλλειψη ελέγχων από τις αρμόδιες αρχές και ατιμωρησία, όπως υπογραμμίζουν πηγές του κλάδου που συνομίλησαν με το energypress. Όπως αναφέρουν χαρακτηριστικά, το ύψος της φοροδιαφυγής αυτή τη στιγμή αποτελεί σχεδόν έναν «άγνωστο Χ», μιας και είναι σημαντικά δύσκολο να υπολογιστεί.

Ειδικότερα, η παραβατικότητα φαίνεται να βαίνει ιδιαιτέρως αυξανόμενη το τελευταίο διάστημα, ιδιαίτερα στην περιοχή της Αττικής.

Σύμφωνα με τις αναρτήσεις της πλατφόρμας παρατηρητηρίου τιμών του Υπουργείου Ανάπτυξης (fuelprices.gr), σήμερα υπάρχουν περισσότερα των 50 πρατηρίων που δηλώνουν λιανική τιμή πώλησης χαμηλότερη των 0,60 ευρώ/λίτρο. Η τιμή πώλησης του νόμιμου υγραερίου κινητήρων από τα διυλιστήρια είναι τις τελευταίες 20 σταθερά >0,60 ευρώ/λίτρο. 

Άρα, τα εν λόγω πρατήρια διαθέτουν υγραέριο κίνησης στους οδηγούς φθηνότερο από την τιμή χονδρικής των διυλιστηρίων. Φυσικά τα πρατήρια αυτά δεν επιτελούν κάποιο κοινωνικό έργο, αλλά εκμεταλλεύονται την έλλειψη ελέγχων και στην ουσία πωλούν υγραέριο θέρμανσης αντί για υγραέριο κινητήρων, το οποίο κοστίζει περίπου 0,21 ευρώ φθηνότερα.

Είναι εύκολα αντιληπτό ότι το οικονομικό κίνητρο για παραβατική συμπεριφορά μέρους των πρατηρίων παραμένει ιδιαίτερα ισχυρό, όπως τονίζουν κύκλοι της αγοράς.

Πως φτάσαμε στο σημείο αυτό

Το πρόβλημα φυσικά δεν είναι καινούργιο. Πριν 2 χρόνια εφαρμόστηκε ο φορολογικός μηχανισμός και στο υγραέριο κίνησης – η αυτόματη έκδοση αποδείξεων λιανικής πώλησης και για τις αντλίες υγραερίου (με ποσότητα (λίτρα) και τιμή, όπως ισχύει και στα υγρά καύσιμα). Τα οφέλη ήταν δυστυχώς προσωρινά, καθώς βρέθηκαν τρόποι  ώστε η παραπάνω παράμετρος να παρακαμφθεί.

Αρκεί να πούμε πως το φαινόμενο της εν λόγω παραβατικότητας εκτιμάται πως είναι πλέον ευρύτερο και από την περίοδο πριν την εφαρμογή του φορολογικού μηχανισμού. Η απουσία ελέγχων και η ελλιπής εφαρμογή της σχετικής νομοθεσίας συντελούν σημαντικά στην ασυδοσία των παραβατών. Ταυτόχρονα, αρνητικά επιδρά η ανυπαρξία εγκατεστημένου συστήματος εισροών/εκροών για το υγραέριο κίνησης. Επιπρόσθετα, η άσχημη κατάσταση των ελεγκτικών μηχανισμών (έλλειψη πόρων, μέσων, ανθρωπίνου δυναμικού) σε συνδυασμό με την έλλειψη καταρτισμένων στο αντικείμενο ελεγκτών δυσκολεύει σημαντικά την ελεγκτική διαδικασία. Την παραπάνω εικόνα του πως έχει η κατάσταση σήμερα συμπληρώνει η έλλειψη ουσιαστικών ποινών που θα λειτουργούσαν αποτρεπτικά για την επανάληψη τέτοιων φαινομένων. “Οι περισσότεροι τύποι αντλιών επιδέχονται εύκολα παρεμβάσεις με διάφορες μεθόδους (διπλές πλακέτες, bypass φορολογικού μηχανισμού, totalizers reset κλπ),  παρακάμπτονται και τα υποτυπώδη συστήματα ελέγχου”, αναφέρουν σχετικά. 

Μάλιστα αξιοσημείωτο και συνάμα αποκαλυπτικό είναι αυτό που συμβαίνει με τα φθηνά πρατήρια. Στέλεχος του κλάδου σημειώνει: “Όπως ισχύει για όλα τα καύσιμα και για τον πελάτη του υγραερίου τα φθηνά πρατήρια δεν είναι πάντοτε η καλύτερη επιλογή. Υπάρχουν δεκάδες πρατήρια στην Αττική που η λιανική τιμή του υγραερίου κίνησης είναι τόσο φθηνή, που δεν δικαιολογεί ούτε καν το να μεταφερθεί το καύσιμο από τα διυλιστήρια στο σημείο πώλησης – πολλώ δε μάλλον νόμιμο κέρδος εταιρίας & πρατηρίου”.

Στο στόχαστρο καταναλωτής, κράτος και “υγιείς” επαγγελματίες

Μια τέτοια παγιωμένη κατάσταση, επόμενο είναι να έχει σοβαρό αντίκτυπο στους καταναλωτές, το κράτος αλλά και στον κλάδο συνολικά, διαμορφώνοντας σχεδόν συνθήκες ασφυξίας, δεδομένου ότι πρακτικές αθέμιτου ανταγωνισμού λειτουργούν σε βάρος των σωστών επαγγελματιών του κλάδου (πρατήρια, εταιρείες εμπορίας) με σοβαρές οικονομικές συνέπειες. 

Σε ότι αφορά τον καταναλωτή, όπου υπάρχουν “πειραγμένες” αντλίες, ο καταναλωτής μπορεί να παραλαμβάνει βιομηχανικό υγραέριο ακατάλληλων προδιαγραφών και αμφίβολης ποσότητας. Δηλαδή ο καταναλωτής πληρώνει ένα κακής ποιότητας υγραέριο που οδηγεί σε χαμηλή απόδοση του αυτοκινήτου του. Η κλοπή στην ποσότητα δεν έχει μετρηθεί ποτέ και μπορεί να φτάσει και διψήφιο ποσοστό.

Το δε κράτος υφίσταται σημαντική απώλεια εσόδων, η οποία, βάσει εκτιμήσεων,  ξεπερνά τα 20 εκατομμύρια από διαφυγόντες φόρους & δασμούς. Σε αυτά πρέπει να συνυπολογιστούν τα πλαστά τιμολόγια βιομηχανικού υγραερίου, τα οποία “έρχονται” μετά και παρουσιάζονται ως έξοδα από βιομηχανίες και βιοτεχνίες. 

Τι προτείνει ο κλάδος

Υπό το παραπάνω πρίσμα ο κλάδος καλεί στην υιοθέτησει συγκεκριμένων λύσεων που αναμένεται να αντιστρέψουν την κατάσταση: 

• Αποτελεσματική σφράγιση των αντλιών, ώστε να μην επιδέχονται επεμβάσεις από τους επιτήδειους. Σχολαστικοί έλεγχοι στα ιδιωτικά συνεργεία τα οποία ελέγχουν τους διανομείς υγραερίου.
• Ένταξη του υγραερίου κινητήρων στο σύστημα εισροών/εκροών, αν και αυτό δεν είναι πανάκεια αν δεν αξιολογούνται τα αποτελέσματα των ευρυμάτων.
• Ενεργοποίηση ελεγκτικών μηχανισμών σε ένα κλάδο που γνώρισε μεγάλη και απότομη αύξηση τα τελευταία χρόνια.
• Αφαίρεση άδειας λειτουργίας από τα πρατήρια στα οποία διαπιστώνεται «παρέμβαση» (π.χ. με ηλεκτρονικούς μηχανισμούς) στη λειτουργία των αντλιών ή αποδεικνύεται ότι εφοδιάζονται με υγραέριο θέρμανσης αντί για κίνησης. 
• Αυστηρές ποινές για τις εταιρείες εμπορίας υγραερίου και μεταφορείς που αποδεικνύεται ότι εφοδιάζουν τα πρατήρια με υγραέριο θέρμανσης αντί για κίνησης, αλλά και για τις βιομηχανίες. 
• Ενημέρωση καταναλωτή