Όλα τα σενάρια για το νέο “επαγγελματικό” επικουρικό ταμείο

Του Δημήτρη Κατσαγάνη capital.gr

Ανοιχτό παραμένει το “μέτωπο” της σύστασης “κλάδου” κεφαλαιοποιητικής επικουρικής ασφάλισης για όλους τους νέους ασφαλισμένους (πλην αγροτών)  το 2021.

Ο υφυπουργός Εργασίας Νότης Μηταράκης έχει παραλάβει εδώ και σχεδόν δύο μήνες, το πόρισμα ομάδας εργασίας, με προτάσεις για την αναδιοργάνωση της επικουρικής ασφάλισης. Ωστόσο, οι αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας σε σχέση με το νόμο Κατρούγκαλου, στις αρχές του περασμένου Οκτωβρίου και έπειτα, η απόφαση του υπουργικού συμβουλίου, την περασμένη εβδομάδα, περί “ενοποίησης” του ΕΦΚΑ με το ΕΤΕΑΕΠ έχουν αλλάξει τον “χάρτη” των σεναρίων για το μέλλον αυτού το εγχειρήματος.

Το αρχικό, προ αποφάσεων του ΣτΕ, σενάριο προέβλεπε την σύσταση ενός “κλάδου” επικουρικής ασφάλισης, κεφαλαιοποιητικού χαρακτήρα, εντός του υφιστάμενου Ενιαίου Ταμείου Επικουρικής Ασφάλισης και Εφάπαξ Παροχών (ΕΤΕΑΕΠ).

Στον “κλάδο” της κεφαλαιοποιητικής επικουρικής ασφάλισης θα εντάσσονταν, σύμφωνα με το ίδιο σενάριο, υποχρεωτικά μόνον όσοι μισθωτοί και ελεύθεροι επαγγελματίες ασφαλίζονταν για πρώτη φορά από την 1.1.2021.

Οι δε ασφαλισμένοι προ της 1.1.2021, θα συνέχιζαν την ασφάλιση τους στον υφιστάμενο “κλάδο” της επικουρικής ασφάλισης, ο οποίος θα παρέμενε δημόσιος, αναδιανεμητικός, με “νοητή” κεφαλαιοποίηση. Οι δε απώλειες στα έσοδα από εισφορές στον δημόσιο “κλάδο” του ΕΤΕΑΕΠ, λόγω της ένταξης των νέων ασφαλισμένων στον αμιγώς κεφαλαιοποιητικό επικουρικό, θα καλυπτόταν από τον προϋπολογισμό του ίδιου του δημόσιου ΕΤΕΑΕΠ. Οι απώλειες αυτές εκτιμώνται σε τουλάχιστον 100 εκατ. ευρώ σε ετήσια βάση, ενώ ορισμένοι κύκλοι του υπουργείου Εργασίας τις ανεβάζουν ακόμα και στα 300 εκατ. ευρώ, σύμφωνα με πληροφορίες του Capital.gr.

Ωστόσο, η δημοσίευση των αποφάσεων του ΣτΕ, σύμφωνα με τις οποίες ήταν αντισυνταγματικές οι περικοπές στις επικουρικές συντάξεις μετά το 2016, άλλαξε τη “βάση” των συζητήσεων για τη σύσταση κεφαλαιοποιητικού “κλάδου” επικουρικής ασφάλισης.

Το Υπουργείο Εργασίας, δεδομένων αποφάσεων του ΣτΕ, επεξεργάστηκε,  ένα πλάνο αυξήσεων, αναδρομικά από τον Οκτώβριο του 2019, σε 1 στις 3 επικουρικές συντάξεις του υφιστάμενου, δημόσιου, αναδιανεμητικού “κλάδου” που λειτουργεί με νοητή κεφαλαιοποίηση. Η αύξηση αυτή, σύμφωνα με τις δηλώσεις κυβερνητικών στελεχών, θα ανέλθει σε 30% κατά μέσο όρο. Το δημοσιονομικό κόστος, σε ετήσια βάση, από μία τέτοια αύξηση, θα ανέλθει στα 300 εκατ. ευρώ. Το σχέδιο αυτό, σύμφωνα με κύκλους των ταμείων με τους οποίους ήλθε σε επαφή το Capital.gr, έθεσε εν αμφιβόλω, αν μη τι άλλο από δημοσιονομική άποψη, το σενάριο της σύστασης ενός κεφαλαιοποιητικού “κλάδου” επικουρικής  εντός του ΕΤΕΑΕΠ, καθώς το εν λόγω δημόσιο συνταξιοδοτικό ταμείο θα πρέπει, πλέον, να σηκώσει το βάρος όχι μόνο των απωλειών  από τις εισφορές των νέων, από 1.1.2021, ασφαλισμένων (οι οποίοι θα ασφαλίζονταν στο νέο “κεφαλαιοποιητικό” και όχι στο υφιστάμενο δημόσιο επικουρικό), αλλά και της καταβολής αυξήσεων στις επικουρικές συντάξεις.

Μετά τη  “σφήνα” του ΣτΕ, ήλθε και η πρόταση για την ενοποίηση του ταμείου των κύριων συντάξεων (ΕΦΚΑ) και του ταμείου επικουρικών συντάξεων (ΕΤΕΑΕΠ)  από το 2020,  η οποία εγκρίθηκε από το υπουργικό συμβούλιο της περασμένης εβδομάδας.

Πληροφορίες του Capital.gr αναφέρουν η ενοποίηση αυτή δεν θα αφορά μόνο τους μηχανισμούς έκδοσης και καταβολής των νέων κύριων και επικουρικών συντάξεων, αλλά και των υφιστάμενων.

Σύμφωνα με το ίδιο σχέδιο, το κάθε ταμείο θα διατηρήσει μεν την λογιστική “αυτονομία” του σε σχέση με την είσπραξη των εισφορών (υπέρ της κύριας και επικουρικής ασφάλισης) και την καταβολή της κύριας και επικουρικής σύνταξης, αλλά θα έχει έναν κοινό προϋπολογισμό.

Η απόφαση αυτή για τη σύσταση ενός νέου ασφαλιστικού υπερ-ταμείου άλλαξε εκ νέου τη “βάση” των συζητήσεων σε σχέση με το ενδεχόμενο σύστασης ενός “κλάδου” επικουρικής ασφάλισης, η οποία θα έχει κεφαλαιοποιητικό χαρακτήρα.

Σύμφωνα με ένα σενάριο, αναφέρουν πληροφορίες του Capital.gr, ο “κλάδος” αυτός θα μπορούσε να ενσωματωθεί στο σχεδιαζόμενο Υπερ-Ταμείο της δημόσιας κύριας και επικουρικής ασφάλισης, στα πλαίσια μίας αυτόνομης διεύθυνσης. 

Άλλες πηγές, όμως, αναφέρουν πως κάτι τέτοιο είναι πολιτικά δύσκολο να αποφασισθεί αλλά και να εφαρμοσθεί, και το πιο πιθανό σενάριο που θέλει την σύσταση ενός “κλάδου” κεφαλαιοποιητικής επικουρικής είναι εκείνο της διατήρησης της ανεξαρτησίας του ΕΤΕΑΕΠ από τον ΕΦΚΑ. Με άλλα λόγια, σύμφωνα με το ίδιο σενάριο, για να συσταθεί ο εν λόγω νέος “κλάδος”, θα ήταν πιο “βατό” να μην προχωρήσει, τουλάχιστον άμεσα, η ενοποίηση ΕΦΚΑ –ΕΤΕΑΕΠ. Εναλλακτικά, η σύσταση ενός “κλάδου” κεφαλαιοποιητικής επικουρικής ασφάλισης θα έπρεπε να επανεξετασθεί συνολικά, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές. 

Το ποιο σενάριο θα επιλεγεί είναι ζήτημα κεντρικής πολιτικής απόφασης της κυβέρνησης, τονίζουν  κύκλοι του Υπουργείου Εργασίας στο Capital.gr.