Το σχέδιο για μείωση εισφορών και στήριξη των επιχειρήσεων

Του Δημήτρη Κατσαγάνη

Η μείωση των εισφορών και η ενίσχυση του 2ου πυλώνα της ασφάλισης, δηλαδή της επαγγελματικής ασφάλισης, είναι οι δύο κεντρικοί στόχοι της κυβέρνησης στο ασφαλιστικό. Θα ξεδιπλωθούν κατά την παρουσίαση των προγραμματικών δηλώσεων και σχεδιάζε

Αναμένεται να στηρίξουν την επιχειρηματικότητα αλλά και τους ασφαλισμένους. Και αυτό γιατί, σύμφωνα με τους κυβερνητικούς σχεδιασμούς, η μείωση των εισφορών θα αυξήσει τη ρευστότητα των επιχειρήσεων και το διαθέσιμο εισόδημα των μισθωτών, ενώ η ανάπτυξη της επαγγελματικής ασφάλισης θα φέρει υψηλότερες παροχές για τους ασφαλισμένους αλλά και νέες συνέργειες με τον χώρο της ιδιωτικής υγείας.

“Κλειδί”, πάντως, για τις όποιες αλλαγές στο ασφαλιστικό θα είναι η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας περί της συνταγματικότητας ή μη του νόμου Κατρούγκαλου, η οποία αναμένεται –σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες του “Κεφαλαίου”– “σύντομα”.

Το πρώτο “κύμα”

Στο μεταξύ, πάντως, πριν τελειώσει το καλοκαίρι, μέλημα της νέας πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Εργασίας, υπό τους κ. Γιάννη Βρούτση και Νότη Μηταράκη, είναι η θέσπιση της ήδη εξαγγελθείσας μείωσης των ασφαλιστικών εισφορών κύριας σύνταξης από το 20% στο 15% κατά το διάστημα 2020-2023.

Γι’ αυτό απαιτείται η ψήφιση νέων διατάξεων, η οποία αναμένεται –σύμφωνα με πληροφορίες του “Κ”– να γίνει πριν από το τέλος Αυγούστου.

Το βασικό σενάριο προβλέπει μείωση των εν λόγω εισφορών κατά 1,25% κάθε χρόνο, με αφετηρία το 2020 και τέρμα το 2023. Η μείωση αυτή θα “μοιραστεί” πιθανότατα μεταξύ τόσο των εργοδοτών όσο και των εργαζομένων.

Ένα άλλο “καυτό” μέτωπο, το οποίο πρέπει να αντιμετωπίσει άμεσα η κυβέρνηση, είναι οι εκκρεμείς συντάξεις. Ήδη έχει συγκληθεί έκτακτη σύσκεψη στο υπ. Εργασίας για το θέμα αυτό.

Προς αυτή την κατεύθυνση, απαιτούνται ιδίως οργανωτικές παρεμβάσεις στα Ταμεία (ΕΦΚΑ, ΕΤΕΑΕΠ). Σχετικά, δε, με τις αυξήσεις στις νέες συντάξεις χηρείας –τις οποίες ψήφισε η προηγούμενη κυβέρνηση, αλλά δεν τις… έδωσε για “τεχνικούς λόγους”–, χρειάζεται η έκδοση διευκρινιστικών εγκυκλίων, αλλά και η ανάπτυξη ενός κατάλληλου λογισμικού στον ΕΦΚΑ. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, οι νέες συντάξεις χηρείας ανέρχονται σε 150.000.

Σύμφωνα με την εκτίμηση της νέας ηγεσίας του υπ. Εργασίας, το σύνολο των εκκρεμών συντάξεων (γήρατος, χηρείας, αναπηρίας) και εφάπαξ ξεπερνά τις 500.000.

Για να ξεπεραστεί ριζικά το πρόβλημα αυτό, όπως δήλωσε ο υπ. Εργασίας, κ. Βρούτσης, “την 1η Ιουνίου 2020 το 34,33% των νέων συντάξεων θα βγαίνει αυτόματα. Τον Ιανουάριο του 2021 ένα άλλο 30% και τον Ιούνιο του 2021 θα φτάσουμε στο 90%. Το υπόλοιπο 10% που ανήκει σε ειδικές κατηγορίες δεν θα χρειάζεται περισσότερο από τρεις μήνες”.

Επαγγελματική ασφάλιση

Οι παραπάνω παρεμβάσεις στο ασφαλιστικό (μείωση εισφορών, επιτάχυνση διαδικασιών καταβολής νέων συντάξεων) αποτελούν μόνο το πρώτο “κύμα” των παρεμβάσεων που έχει εξαγγείλει η κυβέρνηση.

Το δεύτερο “κύμα” αφορά διαρθρωτικές αλλαγές στην αρχιτεκτονική του ασφαλιστικού συστήματος της χώρας, με αιχμή την ενίσχυση της επαγγελματικής ασφάλισης.

Αυτές αναμένεται –σύμφωνα με τις ίδιες πηγές– να θεσπιστούν μετά το καλοκαίρι, αλλά σε κάθε περίπτωση πριν από το τέλος του 2019.

Τα βασικά πεδία των αλλαγών θα είναι η επαγγελματική ασφάλιση, τα ποσοστά αναπλήρωσης των συντάξεων και το “καθεστώς” των εισφορών των ελευθέρων επαγγελματιών.

Συγκεκριμένα, το υπουργείο Εργασίας εξετάζει:

– Σύσταση ενός κλάδου επαγγελματικής ασφάλισης μέσα στο ήδη υφιστάμενο Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης και Εφάπαξ Παροχών.

Σύμφωνα με το βασικό σενάριο, όσοι ενταχθούν από το 2020 στην αγορά εργασίας και, έτσι, στην ασφάλιση, θα έχουν τη δυνατότητα να επιλέξουν να ενταχθούν είτε στον κλάδο της επικουρικής (ο οποίος ήδη υφίσταται) είτε στον κλάδο της επαγγελματικής ασφάλισης (ο οποίος θα συσταθεί). Παράλληλα, είναι πιθανή η μείωση των εισφορών υπέρ της επικουρικής ασφάλισης.

Το ενδεχόμενο χρηματοδοτικό κενό το οποίο θα δημιουργηθεί από μια τέτοια μείωση εκτιμάται ότι θα καλυφθεί από την αύξηση της απασχόλησης την οποία θα φέρει η συνολική μείωση των ασφαλιστικών εισφορών (αλλά και των φόρων).

– Αύξηση των ποσοστών αναπλήρωσης.

Η αύξηση αυτή σχεδιάζεται να αφορά όσους έχουν συμπληρώσει πάνω από 20-25 έτη ασφάλισης, και ιδίως εκείνους που έχουν συμπληρώσει πάνω από 35-40 έτη ασφάλισης. Και αυτό γιατί, σύμφωνα με αρμόδιους κυβερνητικούς κύκλους, τα ποσοστά αναπλήρωσης (του μισθού από τη σύνταξη) τα οποία προβλέπει ο ισχύων νόμος Κατρούγκαλου ευνοούν όσους έχουν κάτω από 25 έτη ασφάλισης και όχι εκείνους που έχουν πάνω από 25 έτη ασφάλισης.

Έτσι, δημιουργήθηκαν αντικίνητρα για την παραμονή στην αγορά εργασίας, τη δήλωση της απασχόλησης και την επίδειξη συνέπειας στην καταβολή των ασφαλιστικών εισφορών. Με την αύξηση των ποσοστών αναπλήρωσης, σαν και εκείνη που εξετάζει η νέα κυβέρνηση, θα ανοίξει ο δρόμος για υψηλότερες συντάξεις για τους νέους συνταξιούχους.

– Εφαρμογή ενός ανανεωμένου συστήματος ασφαλιστικών “κλάσεων” για τους μη μισθωτούς (ελεύθερους επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενους, αγρότες).

Σύμφωνα με ένα σενάριο το οποίο βρίσκεται στα “συρτάρια” της νέας ηγεσίας του υπ. Εργασίας, οι νέες “κλάσεις” θα είναι δύο: Μία χαμηλή και μία υψηλότερη. Θα πρόκειται, όμως, όχι για ένα εφάπαξ ποσό, όπως ίσχυε προ του 2017, αλλά για ένα ποσοστό όπως ισχύει μετά το 2017. Οι εισφορές που θα πρέπει να καταβάλλουν οι επαγγελματίες θα αντιστοιχούν, όπως και σήμερα, σε ένα ποσοστό επί του εισοδήματός τους.

Ωστόσο, σύμφωνα με το ίδιο σενάριο, θα είναι οι ίδιοι οι επαγγελματίες οι οποίοι θα επιλέξουν την ασφαλιστική “κλάση” στην οποία επιθυμούν να υπαχθούν. Με άλλα λόγια, όσοι θέλουν θα υπάγονται στη χαμηλή “κλάση” και όσοι θέλουν θα υπάγονται στην “υψηλή”. Σε αυτή την περίπτωση, θα πάψει να ισχύει η σημερινή υποχρεωτική υπαγωγή στο χαμηλό ποσοστό (13,33%) μόνο για όσους δηλώνουν εισόδημα κάτω από τα 7.800 ευρώ ετησίως και η υποχρεωτική υπαγωγή στο υψηλό ποσοστό (20%) μόνο για όσους δηλώνουν εισόδημα κάτω από 20%. Αντιθέτως, όπως προβλέπει το ίδιο σενάριο, θα είναι οι ίδιοι επαγγελματίες που θα υπάγονται, με δική τους επιλογή, στον χαμηλό ή υψηλό συντελεστή, ανεξάρτητα από το εισόδημά τους. Οι νέες εισφορές –όσον αφορά τον κλάδο της κύριας σύνταξης– πιθανόν να ανακαθοριστούν ανάλογα και με τις κυοφορούμενες μειώσεις στις εισφορές κύριας σύνταξης των μισθωτών.

Στο επίκεντρο η επιβράβευση των συνεπών εργοδοτών

Στο “δίπολο” τήρηση της νομιμότητας και επιβράβευση των συνεπών εργοδοτών θα κινηθεί η νέα ηγεσία του υπουργείου Εργασίας σε σχέση με το εργασιακό.

Όπως δήλωσε ο υπ. Εργασίας, κ. Γιάννης Βρούτσης, κατά την πρόσφατη επίσκεψή του στο Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας, “η τήρηση της νομιμότητας στην αγορά εργασίας και η αποτροπή κάθε μορφής αυθαιρεσίας σε βάρος των δικαιωμάτων των εργαζομένων αποτελεί μια από τις κεντρικές προτεραιότητες της πολιτικής της κυβέρνησης και του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων”.

Ο ίδιος τόνισε πως “δρομολογούμε την περαιτέρω θεσμική και οργανωτική ενδυνάμωση του ΣΕΠΕ”.

Όπως προβλέπει το κυβερνητικό πρόγραμμα της Ν.Δ., θα υπάρξει “ενίσχυση των ελέγχων του Σώματος Επιθεωρητών Εργασίας με αξιοποίηση σύγχρονων πληροφοριακών συστημάτων και εργαλείων”.

Ο κ. Βρούτσης επισήμανε, επίσης, πως “οι νόμιμοι εργοδότες που συμμορφώνονται με τις προβλέψεις της νομοθεσίας για τις εργασιακές σχέσεις και την υγεία και ασφάλεια στους χώρους εργασίας δεν έχουν να φοβηθούν απολύτως τίποτε. Θα τους στηρίξουμε έμπρακτα ακόμα περισσότερο και με ειδικά κίνητρα“.

Προς την κατεύθυνση αυτή, η Ν.Δ. έχει εξαγγείλει τη διαμόρφωση ενός “Λευκού Μητρώου Επιχειρήσεων, που θα επιβραβεύει με χαμηλότερες εισφορές τις επιχειρήσεις που είναι ασφαλιστικά συνεπείς και σέβονται τους εργαζομένους τους και την εργατική νομοθεσία”. Με άλλα λόγια, η κυβέρνηση, εκτός από τη μείωση των εισφορών την οποία έχει εξαγγείλει για όλους τους εργοδότες (από το 20% στο 15% για τις κρατήσεις κύριας σύνταξης), σχεδιάζει περαιτέρω συρρίκνωση των ασφαλιστικών κρατήσεων για τους εργοδότες οι οποίοι δείχνουν συνέπεια στις ασφαλιστικές υποχρεώσεις τους, π.χ. καταβάλλοντας εμπρόθεσμα κάθε μήνα τις εισφορές υπέρ της ασφάλισης του προσωπικού τους.

Όσον αφορά τον τρόπο καθορισμού του κατώτατου μισθού, η νέα κυβέρνηση υποστηρίζει τη συσχέτιση του κατώτατου μισθού με τον ρυθμό ανάπτυξης της οικονομίας.

Σύμφωνα με την προεκλογική εξαγγελία της Ν.Δ., ο κατώτατος μισθός θα φτάσει σταδιακά στα 730 ευρώ (έναντι 650 ευρώ που είναι σήμερα) το 2023 (μέσω σταδιακών αυξήσεων).

Όλες οι αλλαγές που προωθεί η κυβέρνηση για ένα αποτελεσματικό κράτος

Απλούστευση διαδικασιών, συνεχής αξιολόγηση και αξιοκρατία στην επιλογή στελεχών.

Αυτό είναι το τρίπτυχο των επερχόμενων μεταρρυθμίσεων τις οποίες σχεδιάζει η κυβέρνηση στο ευρύτερο Δημόσιο.

Όπως δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ο νέος υπουργός Εσωτερικών, κ. Τάκης Θεοδωρικάκος, η δημιουργία ενός πιο αποτελεσματικού κράτους θα επιτευχθεί μέσα από:

“Την απλούστευση των διαδικασιών μέσα από την ηλεκτρονική διακυβέρνηση”.

Η κυβέρνηση, μεταξύ άλλων, έχει εξαγγείλει προς την κατεύθυνση αυτή:

– Τη δημιουργία ενός κεντρικού σημείου πρόσβασης σε όλες τις ηλεκτρονικές υπηρεσίες και μιας εσωτερικής εφαρμογής τύπου “Διαύγειας” με διαβαθμισμένη πρόσβαση για ανάρτηση όλων των αποφάσεων που αφορούν διαχείριση ανθρώπινου δυναμικού.

– Τη διεύρυνση εγγράφων και υπηρεσιών που τα ΚΕΠ μπορούν να εξυπηρετήσουν, την απλοποίηση διαδικασιών για ζητούμενα έγγραφα και την ηλεκτρονική εγγραφή στο Ληξιαρχείο για κάθε γέννηση παιδιού, την αυτόματη απόκτηση ΑΜΚΑ, την εγγραφή στην οικογενειακή μερίδα και λήψη τυχόν επιδομάτων.

– Τη σταδιακή κατάργηση πιστοποιητικών και ηλεκτρονική αναζήτηση των συχνότερα χρησιμοποιούμενων πιστοποιητικών από τη δημόσια διοίκηση και όχι από τους πολίτες (Δημοτολόγιο, Ληξιαρχείο, ΟΑΕΔ κ.λπ.).

– Την ηλεκτρονική υπεύθυνη δήλωση ή εξουσιοδότηση.

“Τη συνεχή αξιολόγηση”.

Σύμφωνα με το πρόγραμμα της νέας κυβέρνησης, επίκειται η εφαρμογή συστήματος επιβράβευσης, αλλά και η κατάρτιση ατομικού πλάνου ανάπτυξης δεξιοτήτων για τους δημοσίους υπαλλήλους με βάση τα αποτελέσματα της αξιολόγησης.

“Την αξιοκρατία, στην πολιτική επιλογής των ανθρώπων στις υπεύθυνες θέσεις”.

Το προεκλογικό πρόγραμμα της Ν.Δ. προβλέπει μείωση των θέσεων των γενικών γραμματέων των υπουργείων κατά 20%, αλλά και νέο θεσμικό πλαίσιο επιλογής στελεχών της δημόσιας διοίκησης.

Άλλες τομές

Ένα “μέτωπο”, στο πλαίσιο ειδικά της τοπικής αυτοδιοίκησης, το οποίο πρόκειται να ανοίξει η κυβέρνηση, σύμφωνα με τον κ. Θεοδωρικάκο, είναι το “πλήρες ξεκαθάρισμα” των αρμοδιοτήτων μεταξύ των δύο βαθμών αυτοδιοίκησης (α’ βαθμού, δηλαδή των δήμων, και β’ βαθμού, δηλαδή των περιφερειών), αλλά και του κράτους, αλλά και ανάμεσα στους δήμους και τις περιφέρειες.

Το δεύτερο “μέτωπο” είναι η απλοποίηση του νομοθετικού πλαισίου. Το τρίτο είναι η “φορολογική αποκέντρωση”. Στις προθέσεις της κυβέρνησης, σύμφωνα με τον ΥΠΕΣ, “είναι η απόδοση του ΕΝΦΙΑ στους δήμους”, η οποία όμως “δεν μπορεί να συμβεί πριν από το 2021”.

Το τέταρτο “μέτωπο” είναι οι επενδύσεις. Σύμφωνα με τον κ. Θεοδωρικάκο, “στη δική μας φιλοσοφία είναι η ενίσχυση των Συμπράξεων Δημοσίου-Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ)“.