Το σοκ του πετρελαίου έχει ήδη “χτυπήσει” τις αναδυόμενες αγορές

Με το αργό πετρέλαιο Brent να αυξάνεται πάνω από τα 85 δολάρια το βαρέλι και με ορισμένους αναλυτές να προειδοποιούν ότι θα φτάσει τα 100 δολάρια πολύ σύντομα, είναι παρήγορο να θυμόμαστε ότι είμαστε ακόμα πολύ μακριά από το 2008, όταν το πετρέλαιο έφτασε στο ιστορικό ρεκόρ των 147,50 δολαρίων.

Παρήγορο, αλλά λάθος. Για το μεγαλύτερο κομμάτι του παγκόσμιου πληθυσμού, βρισκόμαστε ήδη εκεί ή έστω πολύ κοντά στα χειρότερα επίπεδα για το αργό, όπως αυτά κατά την άνοδο των τιμών του 2008.

Προβλήματα

Η τιμή του αργού Brent στα νομίσματα των αναδυόμενων αγορών βρίσκεται ήδη στο αποκορύφωμά του 2008

Ενώ το Brent σε δολάρια εξακολουθεί να φαίνεται σχετικά συγκρατημένο σε σύγκριση με τις υπερβολικά υψηλές τιμές του πριν από μια δεκαετία, η ιστορία αλλάζει όταν αποτιμάται σε νομίσματα αναδυόμενων αγορών. Στο ρεάλ Βραζιλίας, το πετρέλαιο έσπασε το ρεκόρ του 2008 τον Μάρτιο και είναι πλέον σχεδόν 50% πιο ακριβό. Στο μεξικάνικο πέσο, το Brent ξεπέρασε τα επίπεδα του 2008 τον Μάιο. Και κατά τον τελευταίο μήνα, οι τιμές στην Πολωνία και τη Νότια Αφρική έχουν επίσης σπάσει το επίπεδο-ρεκόρ στο οποίο βρίσκονταν πριν μία δεκαετία. Η Ινδία και η Ινδονησία δεν απέχουν πολύ.

Με τα νομίσματα των αναδυόμενων αγορών να υποχωρούν έναντι του δολαρίου, η αυξανόμενη τιμή του αργού πετρελαίου σε δολάρια, μεγιστοποιείται για τους καταναλωτές στις λιγότερο εύπορες χώρες. Αυτή η δυναμική εξηγεί γιατί υπήρξε στη Βραζιλία η απεργία των οδηγών φορτηγών τον Μάιο. Επίσης, ρίχνει φως στην πρόσφατη πολιτική άνοδο του ακροδεξιού λαϊκιστή Jair Bolsonaro, ο οποίος θα μπορούσε να είναι ο επόμενος Πρόεδρος της χώρας στις εκλογές που ξεκινούν την Κυριακή, αφού στήριξε όσους διαμαρτυρήθηκαν.

Στο Μεξικό συνέβαλε στην πολιτική αναγέννηση του Andres Manuel Lopez Obrador, ο οποίος κέρδισε τις προεδρικές εκλογές της 1ης Ιουλίου, με την υπόσχεση να διατηρήσει τις τιμές των καυσίμων σε πραγματικούς όρους για τρία χρόνια με την κατασκευή περισσότερων διυλιστηρίων και την αύξηση των επιδοτήσεων.

Οδεύουν προς τα 100;
Οι τιμές καυσίμων στην Ινδία αυξάνονται αδιάκοπα

Όπως έχουμε επισημάνει ξανά στο παρελθόν, το ίδιο εκλογικό κύμα θα μπορούσε να απειλήσει και την Ινδία. Χάρη στην απορρύθμιση των τιμών και μια σειρά πρόσθετων φόρων που επιβάλλονται στα καύσιμα λιανικής κατά τη διάρκεια της πτώσης των τιμών πετρελαίου από το 2014, το κόστος των καυσίμων στις πόλεις της Ινδίας είναι σε επίπεδα ρεκόρ. Η χώρα έχει κάποια από τα λιγότερο προσιτά σε τιμές καύσιμα μεταφοράς παγκοσμίως, με ένα γαλόνι βενζίνης να κοστίζει πάνω από τα τρία τέταρτα του μέσου ημερήσιου εισοδήματος.

Στη Μανίλα, εν τω μεταξύ, η βενζίνη 95 οκτανίων κοστίζει σχεδόν 60 πέσος Φιλιππίνων (1,10 δολ.) το λίτρο, τιμή αυξημένη σχεδόν κατά ένα τέταρτο από την αρχή του έτους.

Ορισμένες χώρες διαθέτουν μηχανισμούς για να αμβλύνουν αυτό το πλήγμα. Σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας, οι κυβερνήσεις του πλανήτη διέθεσαν πετρελαϊκές επιδοτήσεις ύψους 105 δισ. δολαρίων – ποσοστό που πιθανόν να έχει αυξηθεί σημαντικά από τότε, δεδομένου του πόσο φθηνό ήταν το αργό πριν από δύο χρόνια.

Αυτά τα μέτρα τείνουν να “παρηγορούν” τους καταναλωτές, αλλά το κόστος είναι ένα υπαρκτό πρόβλημα. Στη Βενεζουέλα, η βενζίνη εξακολουθεί να κοστίζει μόλις το 1 σεντ το λίτρο, αλλά οι τεράστιες διαφορές με τις γειτονικές χώρες προκαλούν επιδημία λαθρεμπορίου και οργανωμένου εγκλήματος κατά μήκος των συνόρων της. Ένα πιο διαδεδομένο πρόβλημα είναι η ζημιά που επιφέρουν αυτές οι επιχορηγήσεις στους κρατικούς προϋπολογισμούς, ιδίως όταν αυτές αυξάνονται όσο υποχωρεί το νόμισμα της εκάστοτε χώρας, σχηματίζοντας έναν φαύλο κύκλο.

Γεμίζοντας ντεπόζιτα
Ο κόσμος δαπανά περισσότερα από 100 δισ. δολάρια κάθε χρόνο για να επιδοτεί την κατανάλωση πετρελαίου

Αυτός είναι ένας κίνδυνος που αντιμετωπίζει και η Ινδονησία, ο πρόεδρος της οποίας, Joko Widodo, κατάργησε τις επιδοτήσεις βενζίνης μετά την ανάληψη των καθηκόντων του το 2014. Μπορεί να μπει στον πειρασμό να τις αποκαταστήσει καθώς το ποσοστό του φθίνει στις δημοσκοπήσεις ενόψει των εκλογών του επόμενου έτους, γεγονός που η S & P Global Ratings ανέφερε νωρίτερα φέτος ως αιτία για το γεγονός ότι δεν προχώρησε στην αναβάθμιση της αξιολόγησης του αξιόχρεου της χώρας από το επίπεδο “junk”.

Μια τέτοια κίνηση θα θύμιζε τις ενέργειες του πρωθυπουργού της Μαλαισίας Mahathir Mohamad -ο οποίος επανέφερε τις επιδοτήσεις που καταργήθηκαν από την προηγούμενη κυβέρνηση όταν ανέλαβε τα καθήκοντά του φέτος – και τη χούντα της Ταϊλάνδης, η οποία εκμεταλλεύεται το ταμείο σταθεροποίησης πετρελαίου της χώρας για να συγκρατήσει τις τιμές του πετρελαίου, μετά από μία κατακραυγή στα κοινωνικά μέσα δικτύωσης.

Οι καλύτεροι καταναλωτές των αναδυόμενων αγορών και οι κυβερνήσεις τους μπορούν να ελπίζουν ότι τα πλήγματα που έχουν δεχτεί θα αρχίσουν να μετριάζουν τις τρέχουσες δυσκολίες στην αγορά πετρελαίου. Με τις ροές ιρανικού αργού να αντιμετωπίζουν κυρώσεις τον επόμενο μήνα και τη συνεχιζόμενη παρακμή της Βενεζουέλας, η πλευρά της προσφοράς του παγκόσμιου εμπορίου εξακολουθεί να φαίνεται περιορισμένη. Αλλά αυτές οι αυξημένες τιμές μπορεί να έχουν ήδη αποτέλεσμα.

Η κατανάλωση πετρελαίου στις ανεπτυγμένες χώρες έχει ήδη κορυφωθεί, σύμφωνα με την BP Plc, επομένως η αυξανόμενη ζήτηση στο μέλλον θα εξαρτάται από τους καταναλωτές στον αναδυόμενο κόσμο. Όταν θα “φτερνίζονται” στον αναδυόμενο κόσμο, η παγκόσμια αγορά πετρελαίου θα έχει ήδη “ίωση”.

(του David Fickling, Bloomberg, capital.gr)