Φυσικό αέριο, ρεύμα και πετρέλαιο τα “δώρα” της Ελλάδας στη FYROM λίγο πριν το δημοψήφισμα

Τη δική της επιρροή στη FYROM επιδιώκει να ασκήσει η Ελλάδα ενόψει του κρίσιμου δημοψηφίσματος της γειτονικής χώρας. Μέσω του ενεργειακού τομέα και συγκεκριμένα μέσα από συγκεκριμένες επενδύσεις επιδιώκει να παράσχει τη στήριξη της δίνοντας τον δικό της συμβολισμό ως προς την αναγκαιότητα της πορείας ένταξης στο ΝΑΤΟ και την Ε.Ε.

– Στα Σκόπια ο Σταθάκης με ΔΕΣΦΑ και MER να υπογράφουν MOU για αγωγό

Ειδικότερα, στις 24 και 25 Σεπτεμβρίου στα Σκόπια θα βρεθεί ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Γιώργος Σταθάκης επικεφαλής αποστολής με εκπροσώπους των εταιριών ΔΕΣΦΑ, ΕΛ.ΠΕ και ΑΔΜΗΕ.

Θα πραγματοποιήσουν διμερή συνάντηση με υψηλή κυβερνητική αντιπροσωπεία της γειτονικής χώρας και με ατζέντα τα ενεργειακά. Οι δύο πλευρές δεν αποκλείεται, λένε πληροφορίες του energypress, να προχωρήσουν και στις υπογραφές κειμένων συνεργασίας για ενεργειακά projects που προσφέρουν ενεργειακή ασφάλεια στη γειτονική χώρα αλλά ταυτόχρονα αναδεικνύουν και το ρόλο της Ελλάδας σε ενεργειακό κόμβο.

Ο αγωγός ΔΕΣΦΑ – MER και ο αγωγός Λεμπέντεφ

Για την ακρίβεια, όπως αναφέρουν πηγές, ο ΔΕΣΦΑ και η κρατική εταιρία αξιοποίησης ενεργειακών πόρων MER πρόκειται να υπογράψουν νέο μνημόνιο συνεργασίας (το προηγούμενο ήταν τον Οκτώβριο του 2016) για την υλοποίηση του αγωγού μεταφοράς φυσικού αερίου από τη Νέα Μεσημβρία μέχρι το εθνικό σύστημα φυσικού αερίου των Σκοπίων.

Πρόκειται για ένα επενδυτικό σχέδιο ύψους 100 εκατ. ευρώ που στοχεύει στην διαφοροποίηση των ενεργειακών πηγών. Ο αγωγός μήκους 120 χλμ. Και χωρητικότητας 3 δις. κ.μ. θα ξεκινά από το ΕΣΦΑ, στο σημείο όπου θα «κουμπώνει» και ο TAP, παρέχοντας εναλλακτική όδευση αλλά και πηγή προέλευσης του καυσίμου. Σημειωτέον ότι η γειτονική χώρα προμηθεύεται φυσικό αέριο μόνο από τον αγωγό της ρωσικής Gazprom.

Με το μνημόνιο συνεργασίας θα επιδιωχθεί η επανεκκίνηση του project ενώ ο ΔΕΣΦΑ θα παρέχει και τεχνογνωσία στην MER ως προς θέματα κατασκευής.

Ο αγωγός των δύο εταιριών έχει «παγώσει» εξαιτίας της μη έκδοσης απόφασης από την ΡΑΕ για την υλοποίηση του. Η ελληνική αρχή εδώ και περίπου ενάμισι χρόνο εξετάζει τόσο το συγκεκριμένο φάκελο όσο κι εκείνον της εταιρίας Windows International συμφερόντων του Ρώσου μεγιστάνα Λεονίντ Λεμπέντεφ. Η τελευταία ζητάει άδεια ΑΣΦΑ για παρόμοιο κι ευθέως ανταγωνιστικό αγωγό με σκοπό τον εφοδιασμό με φυσικό αέριο μονάδων ηλεκτροπαραγωγής που πρόκειται επίσης να κατασκευάσει άλλη επιχείρηση συμφερόντων του ίδιου προσώπου.

Η ΡΑΕ ακόμη δεν έχει εκδώσει απόφαση για το ποιός από τους δύο διεκδικητές θα υλοποιήσει το έργο, αν και, σύμφωνα με πληροφορίες, η ρυθμιστική αρχή των Σκοπίων έχει απορρίψει αίτημα της Windows International για το τμήμα του αγωγού που διέρχεται από τα εδάφη της χώρας.

Εκτός, όμως, από αυτό το γεγονός, αρμόδιες πηγές σημειώνουν και το παράδοξο του πράγματος μία εταιρία που δεν έχει εμπειρία στην κατασκευή των αγωγών να επιμένει στην έκδοση άδειας για την κατασκευή τέτοιου έργου όταν θα μπορούσε με πολύ λιγότερο κόστος να προμηθεύεται φυσικό αέριο για τις μονάδες παραγωγής ρεύματος.

Δεν αποκλείεται, όπως ερμηνεύουν οι ίδιοι παράγοντες, τελικά να πρόκειται για την υποβολή μίας αίτησης που να κρύβει άλλα γεωστρατηγικά συμφέροντα.

Πάντως, η υπογραφή του μνημονίου συνεργασίας ανάμεσα σε ΔΕΣΦΑ και MER παρουσία και εκπροσώπων των δύο κυβερνήσεων αποκτά άλλο ενδιαφέρον και ίσως να δρομολογήσει κι εξελίξεις ως προς την απεμπλοκή του έργου. Αν αυτό συμβεί τότε για τον αγωγό θα ολοκληρωθεί η μελέτη σκοπιμότητας – που είχε μείνει ημιτελής- αλλά θα ακολουθήσει και market test ώστε να διασφαλιστεί η βιωσιμότητα της επένδυσης.

Αν όλα τρέξουν γρήγορα τότε ο αγωγός θα είναι έτοιμος να λειτουργήσει στο τέλος του 2020 παρέχοντας ενεργειακή ασφάλεια στα Σκόπια. Εκτός, όμως από αυτό, το σχέδιο αποκτά άλλη διάσταση καθώς θα μπορέσει να διεκδικήσει ρόλο και στον εφοδιασμό κι άλλων βαλκανικών χωρών. Ο αγωγός μπορεί να επεκταθεί στο Κόσσοβο και τη Σερβία.

Η επαναλειτουργία του αγωγού πετρελαίου

Πολλούς μήνες πριν τη συμφωνία των Πρεσπών, τα ΕΛ.ΠΕ και η κυβέρνηση της FYROM έχουν ξεκινήσει τις συζητήσεις και τις διαπραγματεύσεις για την επαναλειτουργία της διασύνδεσης ανάμεσα στα ελληνικά διυλιστήρια της Θεσσαλονίκης και εκείνο της ΟΚΤΑ.

Αν και το τελευταίο ανήκει στον όμιλο των ΕΛ.ΠΕ εντούτοις το 2013 η διοίκηση της εταιρίας είχε αποφασίσει να παροπλίσει το διυλιστήριο στα Σκόπια κρίνοντας το ως μη αποδοτικό.

Έτσι η FYROM έφερνε καύσιμα από την Ελλάδα μέσω βυτιοφόρων οχημάτων με μεγαλύτερα κόστη. Ο αγωγός πετρελαίου μήκους 213 χλμ έπαυσε να λειτουργεί με αποτέλεσμα το κόστος εφοδιασμού της γειτονικής χώρας να είναι αυξημένο.

Οι διαπραγματεύσεις μεταξύ κυβέρνησης Σκοπίων και ΕΛ.ΠΕ, σύμφωνα με πηγές, βρίσκονται σε καλό δρόμο αν και απομένουν ακόμη στάδια προκειμένου να ολοκληρωθούν. Η επαναλειτουργία του αγωγού πετρελαίου προς το διυλιστήριο ΟΚΤΑ δίνει τη δυνατότητα δημιουργίας ενός κόμβου στα Σκόπια, όπου τα ΕΛ.ΠΕ θα μπορούν να εφοδιάζουν με μεγαλύτερη άνεση κι άλλες βαλκανικές αγορές, όπου έχουν μπιζνες.

Οι γραμμές μεταφοράς ρεύματος

Στα αξιοσημείωτα των συναντήσεων της ελληνικής πλευράς με την κυβέρνηση των Σκοπίων είναι και η αναβάθμισης της ηλεκτρικής διασύνδεσης μεταξύ των δύο χωρών.

Ο ΑΔΜΗΕ και ο MEPSO (Διαχειριστής Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας των Σκοπίων) έχουν συστήσει κοινή ομάδα εργασίας που μελετά τα ζητήματα τεχνικά και οικονομικά της αναβάθμισης των δύο γραμμών μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας 400 kV μεταξύ των δύο κρατών. Η μία είναι ανάμεσα στο ΚΥΤ Θεσσαλονίκης και το Ντουμπροβο και η δεύτερη μεταξύ του ΚΥΤ Μελίτης και Bitola. Τα συγκεκριμένα έργα βρίσκονται και στο δεκαετές πλάνο ανάπτυξης του ΑΔΜΗΕ.

Το πρώτο βήμα από τη ΔΕΗ

Την αρχή των ελληνικών ενεργειακών επενδύσεων στα Σκόπια έκανε η ΔΕΗ με την εξαγορά της ιδιωτικής εταιρίας προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας EDS.

Το deal έκλεισε λίγο πριν τη συμφωνία των Πρεσπών και τώρα λίγο πριν το δημοψήφισμα η Ελλάδα εμφανίζεται με νέες επενδύσεις.